ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΑ & ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2013

 

Το «Αλφαβητάριο» (πρώτο μέρος), κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Δημητράκου και είναι μέρος της γλωσσικής μεταρρύθμισης της κυβέρνησης Βενιζέλου, που επιχειρήθηκε το 1917. Τις εικόνες επιμελήθηκε ο Κ. Μαλέας και τα κείμενα οι Δ. Ανδρεάδης, Α. Δελμούζος, Π. Νιρβάνας, Ζ. Παπαντωνίου και Μ. Τριανταφυλλίδης.  Η έκδοση αυτή έγινε γνωστή σαν το «Αλφαβητάρι με τον Ήλιο».

———————————————————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2013

Το αλφαβητάριο του 1949, γνωστό και σαν «Τα καλά παιδιά», από τον τίτλο του, ήταν μια δουλειά του Επαμεινώνδα Γεραντώνη και η σημερινή προσφορά της εφημερίδας, είναι το πρώτο μέρος του. Η εικονογράφηση είναι του Κώστα Γραμματόπουλου (στενού συνεργάτη και των αδελφών Πεχλιβανίδη στις εκδόσεις Ατλαντίς, που εικονογράφησε δεκάδες τεύχη με θέμα την Ελληνική Ιστορία και την επανάσταση του 1821, στην έκδοση των Κλασσικών Εικονογραφημένων).

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013

Το πλέον αναγνωρίσιμο αλφαβητάριο του δημοτικού, ίσως και το πιο επιτυχημένο όλων των εποχών, είναι αυτό του 1955, που παρέμεινε στα σχολεία έως το 1974, μεγαλώνοντας γενιές συμπατριωτών μας. Στην ουσία έχει δανειστεί πολλά στοιχεία από τον προκάτοχό του του 1949, ενώ έχει και αυτό την επιμέλεια στην εικονογράφηση του Κώστα Γραμματόπουλου. Η απλότητά του και η αμεσότητα, το έκαναν να ξεχωρίσει από όλα όσα είχαν ως τότε εκδοθεί. Εικόνες πολύ κοντά στο παιδικό μάτι, έξυπνες φράσεις για την χρήση των γραμμάτων, από τους Ι. Κ. Γιαννέλη και Γ. Σακκά. Στην σελίδα 26 δε, βρίσκεται μια φράση που μας γεμίζει όλους με μπόλικη νοσταλγία…

«Λόλα, να ένα μήλο»…

————————————————————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013

Πηγαίνουμε πίσω στον χρόνο και συγκεκριμένα στο 1929, για να συναντήσουμε μια εξαιρετική έκδοση του Εκδοτικού Οίκου Δημητράκου, που αποτελεί συγχρόνως και το πρώτο από τα αναγνωστικά του Δημοτικού, που κυκλοφορούν με την εφημερίδα σε αυτή την σειρά. Τα κείμενα γράφτηκαν το 1918 και αποτέλεσαν το υλικό του ομώνυμου βιβλίου του συγγραφέα Ζαχαρία Παπαντωνίου. 11 χρόνια αργότερα, το βιβλίο μπαίνει σε όλα τα Δημοτικά σχολεία της χώρας και γίνεται ένα από τα πιο όμορφα αναγνωστικά που επιλέχθηκαν ποτέ. Το σκίτσο του εξωφύλλου ανήκει στον ίδιο τον συγγραφέα, ενώ τα σκίτσα, στις σελίδες του βιβλίου, είναι από τον Πέτρο Ρούμπο. Το βιβλίο αφιερώνεται στον δημοδιδάσκαλο Λάμπρο Παπαντωνίου, πατέρα του συγγραφέα. Στο δείγμα που παραθέτουμε, έχω την αίσθηση πως περνάει μια ολόκληρη Ελλάδα μέσα του… «Μια άλλη Ελλάδα», όπως συνηθίζουμε να λέμε πλέον.

——————————————————————————————————————————————————————————————————-

Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2013

Συνεχίζουμε αυτό το ταξίδι πίσω στον χρόνο, μέσα από τα αλφαβητάρια και τα αναγνωστικά του δημοτικού σχολείου άλλων εποχών, με το πέμπτο σημερινό, πάντα από την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής». Πρόκειται για ακόμη ένα μέρος εκείνης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, που επιχείρησε η κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου, στα τέλη της δεκαετίας του ’20. Το αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού είναι μια από κοινού συγγραφική δουλειά των Ρ. Ιμβριώτη, Δ. Δεληπέτρου και Δ. Δούκα, σε λιτή εικονογράφηση από τον Γ. Στέργη. Το αναγνωστικό εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Σιδέρη το 1932 και περιλαμβάνει απόσπασματικά τμήματα της ζωής των παιδιών στην ύπαιθρο, τις συνήθειες και τα έθιμά τους. Νομίζω πως ο τίτλος του, «Ο Κόσμος του Παιδιού», είναι πολύ ταιριαστός. Σας παραθέτουμε και μια χαρακτηριστική εσωτερική σελίδα.

—————————————————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2013

Ακόμη ένα θαυμάσιο εκπαιδευτικό βιβλίο, το αναγνωστικό της δεύτερης τάξης του δημοτικού από το 1934, έρχεται για να μας αποδείξει για ακόμη μια φορά πως τα απλά είναι και δύσκολα… Η διαφορά μεταξύ των βιβλίων εκείνων των χρόνων και των σημερινών βρίσκεται μέσα στις σελίδες τέτοιων αναγνωστικών και είναι πολύ εύκολο να την εντοπίσει κανείς. Τα υπέροχα κείμενα, που φιλοξενεί, είναι της Μυρσίνης Κλεάνθους – Παπαδημητρίου, και οι λιτές, απλές εικόνες, του Μάριου Αγγελόπουλου, που επιλέγει να φέρει τα σκίτσα όσο πιο κοντά στο παιδικό μάτι γίνεται και το καταφέρνει απόλυτα. Όσο για τα ίδια τα κείμενα, μπορείτε να δείτε και μόνοι σας πιο κάτω, στο απόσπασμα που παραθέτουμε, για τι ομορφιά λόγου μιλάμε…

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

Η εξαιρετική προσφορά της εφημερίδας «Το Βήμα της Κυριακής» συνεχίζεται με ακόμη ένα ενθύμιο παρελθόντων χρόνων και εποχών. Πρόκειται για το Αναγνωστικό της Τρίτης Δημοτικού (1947) γνωστό και σαν «Ελληνόπουλα», από τον τίτλο του. Τα κείμενα έγραψαν οι Παύλος Νιρβάνας και Δημήτρης Ζήσης, ενώ την εικονογράφηση έκανε ο Νίκος Καστανάκης. Κοιτάξτε στην χαρακτηριστική αποσπασματική σελίδα, που παραθέτουμε, πώς «δένει» η εικόνα με το κείμενο αρμονικά και βοηθάει τον αναγνώστη να το κατανοήσει με έξυπνο τρόπο. Το αναγνωστικό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δημητράκου, το 1937.

Η εφημερίδα σήμερα περιέχει και μια δεύτερη προσφορά προς τους αναγνώστες, του ιδίου τύπου. Πρόκειται για μια σπανιότατη πλέον έκδοση, του Αλφαβηταρίου που επιμελήθηκε ο Γεράσιμος Βανδώρος, και εξέδωσε το 1891 το τυπογραφείο «Παλαμήδης». Ο υπότιτλός του, «Κατά τας αρχάς της παιδαγωγικής», νομίζω ότι προιδεάζει τον αναγνώστη για το περιεχόμενό του. Μαζί, σας παραθέτουμε και μια εσωτερική σελίδα.

————————————————————————————————————————————————————————————————

Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

Εκτάκτως σήμερα, Σάββατο 26 του μήνα, λόγω της επερχόμενης εθνικής εορτής, η εφημερίδα συμπεριέλαβε στην ύλη της το περίφημο αναγνωστικό «Τα Αετόπουλα». Πρόκειται για μια συγκλονιστική περίπτωση ελεύθερης σκέψης, σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί ζωντανό το φρόνημα των Ελληνόπουλων στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής. «Τα Αετόπουλα» είναι δείγμα θάρρους και αξιοπρέπειας, αλλά και αντίστασης απέναντι στον κατακτητή. Είναι ταυτόχρονα και ένα βιβλίο που μαθαίνει την αλήθεια στα παιδιά της πατρίδας, τους γνωρίζει τον δίκαιο αγώνα των γονιών τους, αλλά και την αξία και την σημασία αυτού. Έτσι, μέσα από τα κείμενα της Ρόζας Ιμβριώτη, απευθυνόμενα στους μαθητές της Β’ και Γ’ τάξης του δημοτικού, περνούν οι θυσίες των ανταρτών και μια Ελλάδα που αντιστέκεται, που μένει όρθια. Η προσφορά της εφημερίδας αφορά στο Α’ μέρος, που κυκλοφόρησε το 1944 και φέρει την σφραγίδα «Έκδοση Ελεύθερης Ελλάδας». Αν αυτό δεν δημιουργεί ρίγος, αναρωτιέμαι τι άλλο θα μπορούσε. Προσωπικά, το θεωρώ σαν την κορυφαία από όλες τις εκδόσεις που προηγήθηκαν και προσφέρθηκαν μέχρι σήμερα στους αναγνώστες.

Μαζί με το αναγνωστικό αυτό, ακόμη ένα σπάνιο φυλλάδιο. Είναι το «Νέον Ελληνικόν Αλφαβητάριον» του Θεμιστοκλή Ιωάννη Μιχαλόπουλου. Τυπώθηκε στο τυπογραφείο του Ανέστη Κωνσταντιδίδη στην Αθήνα και κυκλοφόρησε το 1892. Πραγματικό ντοκουμέντο, δίχως άλλο. Κι αυτή είναι μια ακόμη θαυμάσια προσφορά, που συμπεριλαμβάνει η εφημερίδα, ταυτόχρονα με τα αναγνωστικά και τα αλφαβητάρια.

———————————————————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013

Ένατο ενθύμιο παρελθόντων χρόνων και σχολικών αναμνήσεων, από αυτά που προσφέρει η εφημερίδα κάθε Κυριακή, μέσα από επιλεγμένα αναγνωστικά και αλφαβητάρια. Θαυμάσια πρωτοβουλία, όπως θαυμάσιο είναι και το σημερινό αναγνωστικό. Μας έρχεται από το 1934, αφορά στην Δ’ Δημοτικού και έχει την υπογραφή ενός σημαντικού λογοτέχνη μας και ακαδημαϊκού, του Στράτη Μυριβήλη. Το αναγνωστικό γράφτηκε με την βοήθεια, βέβαια και του Δημοσθένη Ανδρεάδη, σε εικονογράφηση Ευθυμίου Παπαδημητρίου. Εκδόθηκε από τον οίκο του κ. Δημητράκου. Η μεγάλη επιτυχία και αποδοχή του οδήγησε τον συγγραφέα στην ξεχωριστή του έκδοση σαν βιβλίο, με τον τίτλο «Ο Αργοναύτης», το 1936. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα παιδικό μυθιστόρημα, που αφηγείται τις περιπέτειες ενός νέου, καθώς με τη βάρκα του, την Αργώ, ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του, μέσα από μικρά θαλασσινά ταξίδια. Η γλαφυρότητα, οι όμορφες περιγραφές του συγγραφέα και τα ποιήματα του είναι αυτά που κυριαρχούν στην αφήγηση. Ο Μυριβήλης άφησε πίσω του ένα πλούσιο έργο. Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1932), Η Παναγιά η Γοργόνα (1939), όπως και το περίφημο Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων (μαζί με τους Καραγάτση, Τερζάκη και Βενέζη – 1952) είναι μερικά από τα βιβλία του.

Μαζί με τον «Στάθη Σταθά», σήμερα η εφημερίδα προσφέρει στους αναγνώστες και το Αλφαβητάριον του Γ. Σκορδίλη, από το 1896, που εκδόθηκε στην Αθήνα από τον Α. Κωνσταντινίδη.

———————————————————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2013

Επιστρέφουμε στα Αλφαβητάρια, με ένα πραγματικά ιστορικό. Πρόκειται για την έκδοση του 1932, για το Δημοτικό, των Δημ. Δούκα και Δημ. Δεληπέτρου, με την συμμετοχή στην συγγραφική ομάδα και της Ρόζας Ιμβριώτη, σε εικονογράφηση Γιάννη Κεφαλληνού, που τυπώθηκε από τον κ. Ι. Σιδέρη. Το 1939, ο Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων ανατυπώνει το αλφαβητάριο σε εικονογράφηση Τάκη Καλμούχου.  Εδώ, μεταξύ άλλων υπέροχων παιδικών ποιημάτων, συναντάμε και το «Φεγγαράκι», που  μέσα σε 6 απλές στροφές έβγαλε όμορφες στιγμές παιδικής αθωότητας και έμεινε χαραγμένο στο νου πολλών γενιών συμπατριωτών μας. Το αλφαβητάριο αυτό παρέμεινε για 15 χρόνια στα Δημοτικά σχολεία της χώρας. Στα πολύ θετικά της σημερινής επιλογής – επανέκδοσης της εφημερίδας και το 10σέλιδο Επίμετρο, που συμπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο την δουλειά αυτή. Σας λέω πως απλά είναι θαυμάσιο και αξίζει ξεφυλλίζοντας και φτάνοντας στις τελευταίες σελίδες, να σπαταλήσετε λίγο χρόνο και να το διαβάσετε.

—————————————————————————————————————————————————————-

Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013

Ένα από τα πιο όμορφα αναγνωστικά, που τυπώθηκαν ποτέ, με τις καταπληκτικές ζωγραφιές του Σπύρου Βασιλείου, είναι αυτό που παίρνει σήμερα σειρά από την προσφορά της εφημερίδας. Είναι το Αναγνωστικό της Ε’ Δημοτικού και έφθασε στις σχολικές αίθουσες το 1952 (πρώτη έκδοση 1949) από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Τα κείμενά του κάλυπταν μια μεγάλη γκάμα θεματολογίας, από την ιστορία της χώρας μέχρι τις απλές καθημερινές στιγμές. Την επιμέλεια είχαν οι Ν. Κοντόπουλος, Δ. Κοντογιάννης και Γ. Καλαματιανός. Η μαγεία των σκίτσων του κ. Βασιλείου, με την χαρακτηριστική Βυζαντινή γραμμή, σε συνδυασμό με την απλότητα των κειμένων, το έκαναν πολύ ξεχωριστό. Το δε εξώφυλλο είναι αριστουργηματικό. Ένα πραγματικό διαμάντι σ’ αυτήν την εξαιρετική σειρά από αναμνήσεις, που ξυπνούν κάθε Κυριακή. Το θεωρώ σαν πραγματικό απόκτημα και αναπόσπαστο τμήμα του πολιτισμού μας.

—————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

Ακόμη ένα αριστούργημα του Ελληνικού πνεύματος, από την πένα της λογοτέχνιδας Γαλάτειας Καζαντζάκη, προστίθεται στην εξαιρετική σειρά αυτή. Είναι το Αναγνωστικό «Οι τρείς φίλοι», που τυπώθηκε από τον κ. Π. Δημητράκο το 1923 και αποτέλεσε το αναγνωστικό της Β’ τάξεως του Δημοτικού εκείνης της χρονιάς. Η πρωτοτυπία του αναγνωστικού αυτού έγκειται στην ενιαία θεματολογία του, αφού αφηγείτο τις περιπέτειες τριών φίλων, που ναυάγησαν σε ένα νησί. Ήταν ουσιαστικά ένα διήγημα, το οποίο η κ. Καζαντζάκη κατάφερε να το φέρει κοντά στην διδακτική του χρήση στα παιδιά, με όμορφο λόγο και έξυπνα κείμενα. Η περιπέτεια γινόταν από παιγνίδι μάθηση, δίχως να κουράζει τους μαθητές. Απλές ιδέες, που τι κι αν πέρασαν σχεδόν 100 χρόνια από τότε, το παιδαγωγικό σύστημα δυσκολεύεται να ακολουθήσει πλέον… Αξίζει να αποδώσουμε ευχαριστίες στην εφημερίδα, για την συνέπεια της προσφοράς, αλλά και για την έξοχη επιλογή των αναγνωστικών και των αλφαβηταρίων. Χάρη σε αυτήν, οι Κυριακές μας έχουν άρωμα από μια υπέροχη, φωτισμένη πλευρά του τόπου.

——————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013

Τυπωμένο από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων το 1934, το Αναγνωστικό της Β’ τάξης του Δημοτικού, των Αρσινόης Ταμπακοπούλου και Θεώνης Δρακοπούλου (γνωστής και σαν Μυρτιώτισσας) είναι ακόμη μια εξαιρετική δουλειά, που ήρθε για να δώσει ακόμη περισσότερη απλότητα και γλαφυρότητα στα εκπαιδευτικά συγγράμματα και βιβλία. Σε πολύ απλό λόγο, με μικρές ιστοριούλες, γνωρίζει πράγματα στα παιδιά και τα ετοιμάζει για την επόμενη εποχή της αθωότητας. Η εικονογράφηση να πούμε ότι είναι του Αντώνη Βώττη, ενώ το Αναγνωστικό αυτό, που έμεινε στο νου με τον τίτλο του («Τα Κρινολούλουδα») παρέμεινε στα σχολεία της χώρας για πάνω από 20 χρόνια, προσφέροντας ουσιαστικά στην εκπαίδευση. Η αναπαραγωγή, που προσφέρει σήμερα η εφημερίδα, έγινε από το πρωτότυπο χάρη στην ευγενική προσφορά της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων.  Αν μη τι άλλο, με τις επιλογές και την έρευνα που κάνουν οι υπεύθυνοι αυτών των εκδόσεων, δείχνουν σεβασμό στους δημιουργούς και τους αναγνώστες.

——————————————————————————————————————————————————————-

Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2013

Και το ταξίδι μας συνεχίζεται, μέσα στον χρόνο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με απλά κείμενα, άμεσα και όμορφες εικονογραφήσεις, πάντα από την σειρά Αναγνωστικά & Αλφαβητάρια. Σήμερα, το Αναγνωστικό της Ε’ Δημοτικού, γνωστό από τον τίτλο του, «Ο Πύργος του Βοσπόρου». Μια εξαιρετική δουλειά τριών ανθρώπων του πνεύματος. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο σημαντικός αυτός Έλληνας λογοτέχνης, συνεργάζεται με τους Αριστείδη Κουρτίδη (λογοτέχνη και παιδαγωγό) και Γ. Κονιδάρη (παιδαγωγό), για να φτιάξουν ένα υπέροχο αναγνωστικό, ένα διαμάντι, πραγματικά. Το αναγνωστικό τύπωσε ο περίφημος εκδοτικός οίκος του κ. Κολλάρου, «Εστία», το 1929. Η επανέκδοση, που συμπεριλαμβάνει σήμερα η εφημερίδα, είναι της δεύτερης έκδοσής του, το 1931.  Σας παραθέτουμε και δύο εσωτερικές σελίδες, για να δείτε τόσο την γραφή και την ορθή χρήση του λόγου, όσο και την θαυμάσια εικονογράφηση του Α. Βώττη, που φέρνει πολύ έντονα στο νου ανάλογες σελίδες λογοτεχνικών βιβλίων, κοντά στο ύφος του Ιουλίου Βερν.

—————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013

Δέκατο πέμπτο στη σειρά αναγνωστικό το σημερινό, αυτό της Δ’ Δημοτικού. Το τύπωσε ο Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων το 1955. Πρόκειται για ένα από τα αναγνωστικά με τα πιο όμορφα εξώφυλλα. Οριακά το πρόλαβα, καθώς είχε παραμείνει μέχρι το ’73 στα σχολεία. Ήταν ένα από τα αγαπημένα μου, για την γλαφυρότητα και το λυρισμό του λόγου, που σε έκανε να ζωντανεύεις με το νου τις αφηγήσεις, πάντα με την θαυμάσια εικονογράφηση των σελίδων του. Μάλιστα, μια εξ αυτών, από τις πλέον αγαπημένες μου, παραθέτω σαν χαρακτηριστικό απόσπασμα πιο κάτω. Επίσης, κάτι που γεννά μνήμες είναι η δεύτερη σελίδα με τα μπλε καραβάκια… Κάποια από αυτά τα σχολικά βιβλία, που μας προσφέρει η εφημερίδα, έχουν μια ιδιαίτερη αξία στα μάτια μας σήμερα. Βγάζουν κάτι προσωπικό. Συναισθήματα, σκηνές από τη ζωή μας τότε, πολλά. Αυτό εδώ είναι ένα από τα 2–3 που έμειναν χαραγμένα στη μνήμη μου και που είναι γεμάτα όμορφες αναμνήσεις. Να πούμε ότι οι δημιουργοί ήταν οι Γ. Μέγας, Κ. Ρωμαίος, Σ. Δουφεξής και Θ. Μακρόπουλος. Η καταπληκτική εικονογράφηση και το εξώφυλλο είναι από τον Αναστάσιο Αλεβίζο (Τάσσος). Η αναπαραγωγή του σημερινού αναγνωστικού έγινε με την παραχώρηση του πρωτότυπου από τον συλλέκτη κ. Ευάγγελο Σόρογκα.

—————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2013

Και το «Ραζακί σταφύλι», που προσφέρει σήμερα η εφημερίδα, ανήκει στα παιδαγωγικά βιβλία της περίφημης «Μεταρρύθμισης της κυβέρνησης Βενιζέλου». Εκδόθηκε από το βιβλιοπωλείο «Εστία», του κ. Κολλάρου, το 1932.  Το έγραψαν οι Α. Καρκαβίτσας και Νώντας Έλατος (Επαμεινώνδας Παπαμιχαήλ), ενώ τα σκίτσα των σελίδων ήταν μια δουλειά του Β. Γερμενή. Οι ιστορίες, που πλάθουν στις σελίδες τους ο Καρκαβίτσας και ο Παπαμιχαήλ, κινούνται μεταξύ μύθου και παροιμίας και είναι τόσο απλές, όσο χρειάζεται για να μάθουν στα παιδιά τα πραγματικά νοήματα, που κρύβουν μέσα τους. Αποτέλεσε το αναγνωστικό της Δ’ τάξης του Δημοτικού και ήταν μια ακόμη θαυμάσια περίπτωση παιδαγωγικού βιβλίου. Το αντίτυπο, από το οποίο έγινε η επανέκδοση της εφημερίδας, ανήκει στην προσωπική συλλογή του κ. Παύλου Μπαλογιάννη. Αξίζει της προσοχής σας και το επίμετρο της επανέκδοσης αυτής, που περιέχει πολλά σημαντικά πληροφοριακά στοιχεία, τα οποία συνοδεύουν την έκδοση του αναγνωστικού αυτού, που έγινε γνωστό από τον τίτλο του.

—————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2013

Τελευταίο για φέτος αναγνωστικό είναι αυτό της κ. Χαράς Δημητρακοπούλου, με τίτλο «Εργασία & χαρά». Το αναγνωστικό αυτό της Β’ Δημοτικού εκδόθηκε το 1949 από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Η κ. Δημητρακοπούλου, σε συνεργασία με την εικονογράφο κ. Λουίζα Μοντεσάντου, δημιούργησαν μια καταπληκτική δουλειά, ένα πανέξυπνο βιβλίο με απλά σκίτσα, που μάθαινε τα παιδιά την χαρά και την σημασία της εργασίας, μέσα από τις καθημερινές δουλειές των γονιών και των συγχωριανών, σε πόλεις και χωριά. Δείτε την πιο κάτω χαρακτηριστική σελίδα και διαπιστώστε πόσα άλλαξαν γύρω μας, πόσο διαφορετικούς δρόμους τραβήξαμε από εκείνους των προγόνων μας, αλλά και πόσο αναγκαία είναι πλέον πολλά από όσα περιγράφονται στο αναγνωστικό αυτό, προκειμένου όχι απλά να διατηρήσουμε την ταυτότητα μας σαν λαός, αλλά και για την ίδια την επιβίωση… Περιμένουμε πλέον το 18ο παιδαγωγικό βιβλίο της σειράς, με τον καινούργιο χρόνο.

—————————————————————————————————————————————————————-

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014

Μπαίνουμε σε μια νέα χρονιά, πάντα συντροφιά με αγαπημένα αλφαβητάρια και αναγνωστικά, που μας θυμίζει η εφημερίδα το «Βήμα» στην πολύ καλή της αυτή πρωτοβουλία. Το Α’ μέρος του Αλφαβηταρίου του 1973 σίγουρα θα φέρνει πολλές μνήμες στο νου των σημερινών σαραντάρηδων… Η γενιά των γεννημένων στα τέλη της δεκαετίας του ’60 πρόλαβε το αλφαβητάριο αυτό των Κωνσταντίνου Κολοβού, Ανδρέα Παπανδρέου (συνωνυμία απλή!) και Ιωάννας Ανδρουτσοπούλου – Τσουρέκη, στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.  Η θαυμάσια εικονογράφηση είναι του Γιάννη Κουτσούρη. Δεν νομίζω ότι μπορούν να περιγραφούν με λόγια οι καταπληκτικές του σελίδες. Στην πιο κάτω χαρακτηριστική σελίδα μπορείτε να καταλάβετε και τον λόγο. Το αλφαβητάριο αυτό εξέδωσε ο Οργανισμός Έκδοσης Διδακτικών Βιβλίων και βγήκε εν μέσω…γύψου στρατιωτικής φύσεως στα σχολεία της χώρας.

—————————————————————————————————————————————————————-

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014

Το «Βήμα» συνεχίζει να ξετυλίγει μνήμες όλων μας, από κείνες που έμειναν μέσα στις σελίδες παλιών σχολικών αναγνωστικών. Έτσι, σήμερα έχουμε ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα τέτοια εκπαιδευτικά βιβλία, τόσο σαν εξώφυλλο όσο και σαν περιεχόμενο, τουλάχιστον για την γενιά των μαθητών του δημοτικού που βρέθηκαν σε εκείνα τα θρανία μεταξύ 1954 – 1976. Προσωπικά και μόνο στη θέα του, πήγα πολύ πίσω στον χρόνο… Το Αναγνωστικό αυτό της Β’ Δημοτικού βρiσκόταν και στη δική μου σχολική τσάντα. Θυμάμαι τις εικονογραφήσεις του σαν και σήμερα, όπως και κάποια από τα κείμενα. Ήταν μια δουλειά του κ. Βασίλη Οικονόμου, και η πρώτη του έκδοση ήταν το 1954 από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Τα όμορφα σκίτσα, που κοσμούν τις σελίδες και συμπληρώνουν τα κείμενα, είναι του κ. Γιώργου Μανουσάκη. Το αναγνωστικό αυτό θεωρήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας σαν ένα από τα πιο επιτυχημένα εκείνων των χρόνων, γι’ αυτό και παρέμεινε στα σχολεία για δύο και πλέον δεκαετίες. Στιγμές ζωής περνούν μέσα από τις σελίδες του, απλές, λιτές, με κατανοητό λόγο και άμεσες. Εξαιρετικό παιδαγωγικό πόνημα. Να προσθέσω, μόνον, πόσο όμορφα περιγράφει πολλά από όσα ζήσαμε κάποιοι εκείνα τα χρόνια, το οπισθόφυλλο του αναγνωστικού…

Σήμερα ξεκινάει παράλληλα και μια άλλη προσφορά στους αναγνώστες. Ποιητές της Ρωμιοσύνης, μεγάλοι Έλληνες με καθαρό πνεύμα, χαρισματικοί, που δεν επιδέχονται περαιτέρω σχολίων, παρά μόνον θαυμασμού από όλους μας. Το πρώτο, λοιπόν, μέρος αυτής της προσφοράς είναι ένα βιβλίο που δεν χρειάζεται συστάσεις.

——————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

Ένα μόλις χρόνο πριν την εμπλοκή της χώρας στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1939) κυκλοφορεί από το βιβλιοπωλείο της Εστίας του κ. Ι. Δ. Κολλάρου το αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού. Σημαντική και αυτή η δουλειά του Αριστοτέλη Κουρτίδη, που είναι, όπως διαβάζουμε και στην πρώτη σελίδα, «διωρθωμένη κατὰ τὶς ὑποδείξεις τῆς ἐπιτροπῆς τῶν κριτῶν ἀπὸ τὸν Γρηγόριο Ξενόπουλο». Ένας ακόμη σπουδαίος Έλληνας λογοτέχνης σφραγίζει με την παρουσία του εκπαιδευτικό βιβλίο. Η εικονογράφηση ανήκει στον Αντώνη Βώττη και είναι χαρακτηριστική των προπολεμικών χρόνων. Το αναγνωστικό περιγράφει και αυτό καθημερινές ιστορίες, με έμφαση στην εργασία και τα οφέλη της για τον άνθρωπο. Η γλώσσα είναι άμεση και απλή, και τα κείμενα είναι προσιτά στο παιδί, τόσο σαν ιστορίες όσο και σαν ποιήματα, γραμμένα στην δημοτική.

Μαζί και το δεύτερο βιβλίο των «Ποιητών της Ρωμιοσύνης», που σήμερα είναι οι «Ωδαί» του Ανδρέα Κάλβου, απ’ όπου και το χαρακτηριστικό απόσπασμα.

—————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2014

Δεύτερη φορά, σε αυτή την σειρά παιδαγωγικών βιβλίων, που συναντάμε την λογοτέχνη μας κ. Γαλάτεια Καζαντζάκη, με ακόμη μια όμορφη δουλειά της για την Δ’ Δημοτικού. Η πρώτη έκδοση του αναγνωστικού αυτού έγινε το 1914 και τυπώθηκε από τον εκδοτικό οίκο του κ. Π. Δημητράκου. Ο «Νέος Γεωργός», όπως ονομάστηκε, γνώρισε 8 επανεκδόσεις, και αυτή που προσφέρει σήμερα η εφημερίδα προέρχεται από την ανατύπωση του 1933. Το εξώφυλλο προστέθηκε στην έκδοση του 1923, και ήταν πολύ καλή η σκέψη των υπεύθυνων της σειράς να το συμπεριλάβουν στο σημερινό φύλλο. Το σημερινό αναγνωστικό προέρχεται από την ιδιωτική συλλογή του συμβολαιογράφου και συλλέκτη βιβλίων, κ. Παύλου Μπαλογιάννη.

Μαζί με το σημερινό αναγνωστικό και ο «Δωδεκάλογος του γύφτου» του Κωστή Παλαμά, που δεν πρέπει να λείπει από κανένα Ελληνικό σπίτι, απλά.

——————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

Επόμενο αλφαβητάριο ένα ακόμη ιστορικό ντοκουμέντο από το 1923 και την περίφημη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Βενιζέλου εκείνης της χρονιάς. Πρόκειται για την δουλειά του Ιωάννη Συκώκη (επανεκδόθηκε το 1926) που τύπωσε ο εκδοτικός οίκος του κ. Ι. Δ. Κολλάρου. Η εξαιρετική εικονογράφηση είναι του Απόστολου Γεραλή. Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους και δεν χρειάζονται επιπλέον αναλύσεις από κανένα μας, γι’ αυτό και σας παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ήταν και αυτό ένα θαυμάσιο παιδαγωγικό εγχείρημα, το οποίο έχουμε την δυνατότητα να κρατάμε στα χέρια μας, χάρη στην ευγενική προσφορά του συμβολαιογράφου – συλλέκτη βιβλίων κ. Παύλου Μπαλογιάννη, τον οποίο και ευχαριστούμε.

Η Κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας περιλαμβάνει δύο ακόμη προσφορές και γίνεται ακόμη πιο δελεαστική σαν πρόταση. Στην μια από αυτές, στην σειρά «Οι ποιητές της Ρωμιοσύνης», αυτή την φορά έχουμε τις «Ατθίδες Αύρες» του Γεωργίου Βιζυηνού, από το περιεχόμενο του οποίου παραθέτουμε μια αποσπασματική σελίδα.

 

Η τρίτη προσφορά, που ξεκινά από σήμερα, τιτλοφορείται «Αριστουργήματα της Ελληνικής Ζωγραφικής» και είναι αυτό ακριβώς! Πώς να σχολιάσεις διαφορετικά πίνακες σαν αυτόν του Νικόλαου Γύζη, «Παιδικοί Αρραβώνες», που προσφέρεται σήμερα στους αναγνώστες; Σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη, η εφημερίδα μάς δίνει την δυνατότητα να αποκτήσουμε, σε πιστή αναπαραγωγή, ορισμένους από τους κορυφαίους πίνακες Ελλήνων δημιουργών.

—————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

Φθάσαμε αισίως στο 23^ο βιβλίο της σειράς αυτής των αναγνωστικών και των αλφαβηταρίων, που συνεχίζει να προσφέρει η εφημερίδα στους αναγνώστες κάθε Κυριακή από τον περσινό Αύγουστο. Μια προσφορά που φέρνει στα σπίτια μας μνήμες από σημαντικές καινοτομίες στην δημόσια εκπαίδευση, με παιδαγωγικά βιβλία που άφησαν εποχή. Σήμερα ο «Όμορφος Κόσμος» της Διδακτικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, σε εικονογράφηση Α. Βώττη. Θα το περιέγραφα σαν μαθήματα Ελληνικής ιστορίας και αξιών. Το αναγνωστικό μαθαίνει, μέσα από ανδραγαθήματα, ποιήματα  και ιστορίες ανδρείας και θάρρους, πολλά στα παιδιά. Δεν είναι κάτι στείρο ή προπαγανδιστικό, εθνικιστικό, ούτε επικεντρώνεται στο ένδοξο παρελθόν και στην δημιουργία του πολιτισμού της χώρας. Αντίθετα, επιχειρεί να αφηγηθεί πολύ πιο πρόσφατες σελίδες της ιστορίας. Τυπώθηκε το 1952 και διανεμόταν προς 7.000 δραχμές, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η ανέγερση του μεγάρου, που θα στέγαζε τα γραφεία της Διδακτικής Ομοσπονδίας Ελλάδος. Και για αυτή την προσφορά, θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον συμβολαιογράφο και συλλέκτη βιβλίων κ. Παύλο Μπαλογιάννη.

Μαζί με το αναγνωστικό, έχουμε και την δεύτερη αναπαραγωγή ενός ακόμη όμορφου πίνακα σημαντικού Έλληνα ζωγράφου. Πρόκειται για το «Στην αποβάθρα», που φιλοτέχνησε ο  Κωνσταντίνος Βολανάκης.

——————————————————————————————————————————————————————

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Μεγάλης ιστορικής αξίας και το σημερινό αναγνωστικό. Τυπώθηκε από το τυπογραφείο των καταστημάτων «Αυγής Αθηνών» Αποστολοπούλου, στην Αθήνα το 1903.  Τα κείμενα είναι του Θεόδωρου Αποστολόπουλου και αποτέλεσε το αναγνωστικό της Τετάρτης τάξης του δημοτικού. Είναι ένα από τα πρώτα παιδαγωγικά βιβλία του 20^ου αιώνα στην χώρα μας. Στις σελίδες του μπορεί κανείς να διακρίνει μια φανερή διάθεση υπενθύμισης του πολιτισμού και της ιστορίας της χώρας, ενώ θα έλεγα ότι διακατέχεται και από πατριωτισμό, δίχως αυτό να είναι αρνητικό.  Και αυτό το βιβλίο προέρχεται από την προσωπική συλλογή του κ. Μπαλογιάννη.

Το φύλλο αυτής της Κυριακής συμπληρώνει η θαυμάσια δημιουργία του ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα «Φίλημα», με μια εκπληκτική ζωντάνια και λυρισμό.

—————————————————————————————————————————————————————–

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

Και φθάνουμε στο 1979, από όπου σήμερα μας δίνεται η ευκαιρία να θυμηθούμε ή να γνωρίσουμε, οι νεώτεροι εξ υμών, το αλφαβητάριο εκείνης της χρονιάς. Μια έκδοση του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, με το χαρακτηριστικό λογότυπο της σοφής κουκουβάγιας σαν σήμα στο οπισθόφυλλο. Πρόκειται για μια δουλειά της Έλενας Βαλαβάνη και της Ιωάννας Τσουρέκη, σε εικονογράφηση από τον Πέτρο Ζαμπέλη και την Άννα Μενδρινού. Ωραία δουλειά, με χρώμα, ποιηματάκια, γλαφυρότητα και απλά κείμενα, που βοηθάει πολύ να γίνει κατανοητό από τους μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού και να αφομοιωθεί πολύ πιο εύκολα, χάρη στην γλώσσα και τα άμεσα σκίτσα.  Θυμίζει πολύ έντονα παρόμοιες εκδόσεις της δεκαετίας του ’80 και του ’90 και είναι σαφώς βελτιωμένο σε σύγκριση με πολλούς προκάτοχους του. Προσωπικά το θεωρώ καινοτόμο για την αμεσότητά του και πολύ εύχρηστο και ευανάγνωστο. Σαφώς πιο κοντά στα παιδιά αυτών των ηλικιών. Πιο προσιτό.

Μαζί και ο υπέροχος πίνακας του Γεώργιου Ιακωβίδη, «Τα πρώτα βήματα».

—————————————————————————————————————————————————————-

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Φθάνουμε λοιπόν στο τέλος μιας από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια προσφορές εφημερίδων στη χώρα μας, τουλάχιστον για τα τελευταία 15–20 χρόνια. 6 μήνες και 26 βιβλία ήταν το περιεχόμενό της. 26 Αλφαβητάρια και Αναγνωστικά του δημοτικού, που μας ταξίδεψαν από τις αρχές του περασμένου αιώνα ως το 2003. 100 ολόκληρα χρόνια. Το σημερινό τιτλοφορείται «Η γλώσσα μου» και γράφτηκε για την πρώτη τάξη του δημοτικού από τους Α. Βελαλίδη, Κ. Καλαπανίδα και Ν. Κανάκη. Η εικονογράφηση είναι της Ε. Μωραΐτη. Αξιοπρεπής προσπάθεια με αναφορά σε σημαντικούς Έλληνες λογοτέχνες και μια προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Την επόμενη εβδομάδα η εφημερίδα ξεκινάει μια νέα προσφορά, αγνώστου διαρκείας και αριθμου βιβλίων, η οποία αφορά στα παιδαγωγικά βιβλία των Μαθηματικών. Μου φαίνεται που θα καθίσουμε ξανά στα θρανία!

—————————————————————————————————————————

 http://comicstrades.me/
Συγχαρητήρια στον Συντάκτη της σελίδας comicstrades που είχε την καταπληκτική ιδέα για το αφιέρωμα στα Παλαιά Αναγνωστικά !