ΟΙ OFF-SHORE, Ο ΓΙΑΝΝΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΔΟΕ

Από το 2000 υπήρχε στη διάθεση του υπουργείου Εθνικής οικονομίας, έρευνα του ΣΔΟΕ που κατέγραφε τα μονοπάτια της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας, που ακολουθούσαν οι off-shore εταιρείες στη χώρα μας.

Από τις 16.580 off-shore εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, μόνο 322 έχουν επιλεγεί για έλεγχο και από αυτές μόνο οι 35 έχουν ελεγχθεί και έχουν κληθεί να καταβάλουν 41 εκατ. ευρώ σε πρόστιμο.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90 ο όρος off-shore ήταν σχεδόν άγνωστος ακόμα και σε έμπειρους οικονομολόγους, εφοριακούς και φοροτεχνικούς. Τα προνόμιά τους απολάμβαναν κυρίως μεγαλοεπιχειρηματίες, που τις χρησιμοποιούσαν άλλοτε για νόμιμες και άλλοτε για παράνομες δραστηριότητες.

Από το 1997 και μετά οι off-shore άρχισαν να χρησιμοποιούνται από περισσότερους Έλληνες, ανάμεσά τους υπουργοί και κρατικοί αξιωματούχοι, που μέσω των εταιρειών αυτών εισέπρατταν μίζες και αφορολόγητα «δωράκια».

Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι εταιρείες αυτές έπαψαν να αποτελούν προνόμια της οικονομικής ελίτ και άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, χαρίζοντας στους ιδιοκτήτες τους την ανωνυμία που τους επέτρεπε να «ξεπλένουν» μαύρο χρήμα, να αποκτούν ακριβά ακίνητα και πολυτελή σκάφη και αυτοκίνητα, αποφεύγοντας την καταβολή φόρων, το πόθεν έσχες κτλ. Μόνο στο Καρπενήσι μέσα σε ένα χρόνο είχαν δημιουργηθεί 317 εταιρείες!

Το παράδοξο είναι ότι η αλματώδης αύξησή τους έγινε σε μια χρονική περίοδο που το ΣΔΟΕ είχε καταστρώσει ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τον έλεγχο των off-shore, που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Από τα μέσα του 1998, το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, με επικεφαλής τον Γιώργο Κανελλόπουλο, επί υπουργίας Γιάννου Παπαντωνίου στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, είχε ξεκινήσει μία προσπάθεια χαρτογράφησης των οικονομικών διαδρομών που ακολουθούσαν οι off-shore.

Λίγο πριν την παραίτησή του από τη θέση του ειδικού γραμματέα και του διευθυντή του ΣΔΟΕ, ο κ. Κανελλόπουλος παρέδωσε στο υπουργείο μία σειρά από πολύτιμα συμπεράσματα για τον τρόπο δράσης των off-shore και ένα σχέδιο για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος. Εάν τα ευρήματα και οι προτάσεις Κανελλόπουλου είχαν αξιοποιηθεί το 2000, θα έκοβαν τη φόρα στην επέλαση των υπεράκτιων εταιρειών που ακολούθησε. Αντ' αυτού όμως, τα ευρήματα Κανελλόπουλου μπήκαν στο συρτάρι του τότε υπουργού, αφήνοντας ορθάνοιχτο τον δρόμο για τις εταιρείες-σφραγίδες και τα λαμόγια που λεηλάτησαν τα επόμενα 14 χρόνια την εθνική μας οικονομία.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πώς κατάφερε το ΣΔΟΕ την περίοδο 1998-2000 να εντοπίσει τότε τους πραγματικούς ιδιοκτήτες των off-shore, όταν σήμερα με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, κάτι τέτοιο είναι ακόμα ανέφικτο ή εξαιρετικά χρονοβόρο. Βεβαίως, αυτό για να γίνει χρειάζεται και πολιτική βούληση που δεν υπάρχει σήμερα, καθώς όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας 15ετίας έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μην αγγίξει κανείς αυτές τις off-shore εταιρείες, που τις έχουν κυρίως μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες της χώρας.

Πώς εντόπισε όμως πριν 15 χρόνια ο ΣΔΟΕ τις off-shore εταιρείες και τους ιδιοκτήτες τους; Έγιναν τρεις απλές κινήσεις:

1. Εντόπισε και έλεγξε τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των off-shore εταιρειών που ήταν είτε δικηγόροι, είτε συνεργάτες και υπάλληλοι των πραγματικών ιδιοκτητών των ακινήτων που είχαν αγοραστεί μέσω off-shore.

2. Αναζήτησε τα πληρεξούσια με τα οποία είχαν οριστεί οι νόμιμοι εκπρόσωποι για την αγορά των ακινήτων, τα οποία 7 φορές στις 10 αποκάλυψαν τους πραγματικούς ιδιοκτήτες.

3. Εντόπισε τους πωλητές των ακινήτων, οι οποίοι σε κάποια φάση της διαπραγμάτευσης είχαν έρθει σε επαφή με τον πραγματικό αγοραστή-ιδιοκτήτη της off-shore εταιρείας.

Απλά πράγματα, απλές κινήσεις, αλλά τότε παρενέβη το χέρι του «αγίου Γιάννου», προστάτη των απανταχού κρυπτόμενων πίσω από τις off-shore εταιρείες.

Του Κώστα Χαρδαβέλλα