ΕΠΙ... ΔΙΟΔΙΩΝ

Επί ... διοδίων

Του Γιώργου Τσακίρη

Ως ένας από εκείνους που (ίσως πρώτος) έφεραν στη δημοσιότητα το ΦΕΚ Β’ 3086 της 17^ης Νοεμβρίου 2014, στο οποίο είχε δημοσιευθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση με Αριθμ. 6686 με τίτλο «Χωροθέτηση σταθμών διοδίων και καθορισμός τελών διοδίων στην Εγνατία Οδό και στους καθέτους άξονες αυτής» των υπουργών Οικονομικών (Γκ. Χαρδούβελη) & Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (Μ. Χρυσοχοίδη) και δημόσια επίσης είχε ταχθεί σε εκπομπή τοπικού τηλεοπτικού σταθμού, εναντίον της χωροθέτησης των διοδίων σε σημείο κοντά στην πόλη της Καβάλας, αισθάνομαι την ανάγκη να επισημάνω ότι εξακολουθώ να παραμένω αντίθετος στη χωροθέτηση μετωπικού σταθμού διοδίων στο συγκεκριμένο σημείο.

Το θεωρώ ως παντελώς ακατάλληλο, τόσο για τους λόγους που έχουν αναφερθεί, όσο και για την ασφάλεια όσων χρησιμοποιούν την Εγνατία Οδό και διέρχονται από το συγκεκριμένο σημείο, το οποίο (σύμφωνα με τον πίνακα χωροθέτησης) τοποθετείται στο 476^ο χλμ της οδού (συνημμένη φωτογραφία).

Το συγκεκριμένο σημείο βρίσκεται σε κατηφόρα με κλίση περίπου 6%, 2 περίπου χλμ πριν τον κόμβο του λιμανιού «Φίλιππος Β΄» (με κατεύθυνση προς Ξάνθη) και  μετά από διαδοχικές κατηφορικές στροφές, κάτι που καθιστά (κατά τη γνώμη μου) επικίνδυνο ακόμη και το σταμάτημα βαρέων οχημάτων για την πληρωμή διοδίων.

Κατά το παρελθόν και πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, όταν βαρέα φορτηγά οχήματα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους (με κατεύθυνση ανατολικά), έπρεπε να «βγουν» από την Εγνατία οδό στον κόμβο του λιμανιού «Φίλιππος Β’», έχω γίνει αυτόπτης μάρτυρας ατυχημάτων με εκτροπές και ανατροπές εκτός του αυτοκινητόδρομου μεγάλων φορτηγών, τα οποία «με αναμμένα» πλέον τα φρένα λόγω της παρατεταμένης χρήσης τους από τη μεγάλη κατηφόρα που είχε προηγηθεί (από τον Άγιο Σίλα μέχρι τον κόμβο του λιμανιού), δεν μπορούσαν να πάρουν ομαλά τη στροφή για την έξοδό τους από τον αυτοκινητόδρομο.

Διευκρινήσεις (για να ξέρουμε με ποιους -πρέπει να- μιλάμε), ή … έτσι για την ιστορία :

α) σύμφωνα με το νόμο 4233 με τίτλο «Eθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 22/29.01.2014, Άρθ.22), ο καθορισμός των θέσεων λειτουργίας των σταθμών διοδίων, το ύψος των επιβαλλομένων διοδίων τελών ανά κατηγορία οχημάτων και ανά σταθμό διοδίων, ο τρόπος είσπραξης κατά ΚΕΔΕ και ο χρόνος έναρξης είσπραξης των τελών, γίνεται με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (νυν Υποδομών και Μεταφορών). Κατά συνέπεια, αιτήματα, ψηφίσματα, συλλογές υπογραφών (ή ότι άλλο) τα οποία απευθύνονται προς οποιαδήποτε άλλη «κατεύθυνση» πλην των ως άνω αναφερομένων υπουργών ( πόσο μάλλον προς … ανύπαρκτα υπουργεία ! ), είναι άνευ αντικειμένου

β) ήδη με το ΦΕΚ Β’ 2316/10.08.2012, με την απόφαση 215/2012 της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων & Αποκρατικοποιήσεων, με τίτλο «Μεταφορά στην εταιρεία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κατά τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ Α΄ 152), και κατόπιν εισήγησης του υπουργού οικονομικών (τότε) κ. Στουρνάρα, στο ΤΑΙΠΕΔ «μεταβιβάζονται και περιέρχονται άνευ ανταλλάγματος :

i) το δικαίωμα της εταιρείας «Εγνατία Οδός Α.Ε.» για τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση α) του αυτοκινητοδρόμου Εγνατία Οδός (εφεξής: ο «Αυτοκινητόδρομος») και των παρόδιων αυτού εκτάσεων και β) των ακόλουθων κάθετων προς τον Αυτοκινητόδρομο οδικών αξόνων (εφεξής: οι «Κάθετοι Άξονες»): β.1) Ανισόπεδος Κόμβος (Α/Κ) Καστοριάς (Δυτ. Σιάτιστας) − Α/Κ Κορομηλιάς − Α/Κ Ιεροπηγής − Μεθοριακός Σταθμός Κρυσταλλοπηγής και β.2) Α/Κ Λαγκαδά/Σερρών −Μεθοριακός Σταθμός Προμαχώνα και

ii) το δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου για τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του Κάθετου Άξονα Α/Κ Χαλάστρας − Μεθοριακός Σταθμός Ευζώνων».

γ) στο ίδιο ως άνω ΦΕΚ, η Διυπουργική, την οποία αποτελούσαν οι τότε υπουργοί Οικονομικών κ. Στουρνάρας, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων κ. Χατζηδάκης, Περιβάλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής κ. Λιβιεράτος και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας κ. Βρούτσης,  για να λάβει αυτή της την απόφαση, επικαλείται (παρ.6) «Τις διατάξεις του άρθρου 2 παράγραφοι 4 και 5 του Ν. 3986/2011 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012−2015» (ΦΕΚ Α΄ 152)», (παρ. 7) «Το «Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων 2011−2015» του Πίνακα II, Κεφάλαιο Β του Ν. 3985/2011 «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012−2015» (ΦΕΚ Α΄ 151)» και (παρ. 8) «Το επικαιροποιημένο «Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων», το οποίο περιελήφθη ως Παράρτημα IV στο Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος που εγκρίθηκε με το άρθρο 1 παράγραφος 2 του Ν. 4046/2012 «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» (ΦΕΚ Α΄ 28)».

Τι αναφέρει η παρ.4 του Άρθρου 2 του Ν. 3986/2011 ;

Ότι «στο Ταμείο μεταβιβάζονται και περιέρχονται, χωρίς αντάλλαγμα: α) Κατά πλήρη κυριότητα, κινητές αξίες εταιρειών από αυτές που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995 (Α΄ 247)» β) Περιουσιακής φύσεως δικαιώματα, δικαιώματα διαχείρισης και εκμετάλλευσης, κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, άυλα δικαιώματα και δικαιώματα λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης υποδομών, που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995. γ) Κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή, ακίνητα που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995»

Το ότι η «Εγνατία Οδός ΑΕ» περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015, αναφέρεται ξεκάθαρα στον Πίνακα της Αιτιολογικής Έκθεσης του νομοσχεδίου (συνημμένη φωτογραφία).

Επανερχόμενος στην απόφαση 215/2012 της Διυπουργικής Επιτροπής (ΦΕΚ Β’ 2316/2012), θα πρέπει να θυμίσουμε την πρόβλεψη πως (παρ.3) «Η μεταβίβαση και περιέλευση των Δικαιωμάτων, καθώς και τυχόν δικαιωμάτων της παραγράφου 2 της παρούσας στο Ταμείο (ΤΑΙΠΕΔ), πραγματοποιείται με σκοπό την περαιτέρω παραχώρηση αυτών − εν όλω ή εν μέρει – από το Ταμείο σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, δυνάμει σχετικής σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών», μην παραλείποντας να αναφέρουμε ότι η παρ.2 του Άρθρου 1 του Ν.3986/2011 ξεκαθαρίζει πως «Το προϊόν αξιοποίησης χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας …»

Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε την πρόβλεψη της παρ.5 της (ως άνω) απόφασης πως «Προς το σκοπό της εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, και για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του Αυτοκινητοδρόμου και της εξυπηρέτησης των χρηστών, η εταιρεία «Εγνατία Οδός Α.Ε.» εξακολουθεί να εισπράττει τα πάσης φύσεως έσοδα από την εκμετάλλευση του Αυτοκινητοδρόμου και των παρόδιων αυτού εκτάσεων, μέχρι την έναρξη της ισχύος της σύμβασης παραχώρησης της παραγράφου 3 της παρούσας». Κατά συνέπεια, μπορεί μεν η εταιρία «Εγνατία Οδός ΑΕ», να «ανήκει» πλέον στο ΤΑΙΠΕΔ, τα έσοδα όμως των διοδίων (και μέχρι την παραχώρησή της σε τρίτο), εξακολουθεί να τα εισπράττει η ίδια (και να τα αποδίδει βεβαίως στην ιδιωτική τράπεζα -εκτός αυτών από τα διόδια Μαλγάρων & Ακτίου- για την εξόφληση του ομολογιακού δανείου που είχε πάρει το 2006) 

Με απλά λόγια όμως, τι σημαίνουν οι ως άνω (δυσνόητες μερικές φορές) αναφορές ;

Πολύ απλά ότι η παραχώρηση της εταιρίας «Εγνατία Οδός ΑΕ» στο ΤΑΙΠΕΔ και η περαιτέρω παραχώρηση αυτής «από το Ταμείο σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος …», ήταν και εξακολουθεί να είναι υποχρέωση της χώρας με βάση το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015, το οποίο συνδέθηκε νομοθετικά (και άμεσα) με την υπογραφή του Ν.4046 με τίτλο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Mνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» (ΦΕΚ Α’ 28/14.02.2012), δηλαδή … του 2^ου Μνημονίου.

Μπορεί βέβαια η εν λόγω … αξιοποίηση να μην έγινε μέσα στα προβλεπόμενα χρονικά περιθώρια που όριζαν οι νόμοι που είχαν τότε ψηφιστεί, όπως προβλεπόταν στην παρ.14 της απόφασης 215/2012 της Διυπουργικής, η οποία ανέφερε πως η Επιτροπή έλαβε υπ΄ όψιν της «Το γεγονός ότι ο αυτοκινητόδρομος Εγνατία Οδός περιλαμβάνεται στα προς αξιοποίηση περιουσιακά στοιχεία του Προγράμματος Αποκρατικοποιήσεων 2011−2015, ενώ σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελληνική Δημοκρατία και κατά τα οριζόμενα στο επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Ν. 4046/2012 η έναρξη της διαδικασίας αξιοποίησης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο έως το τέλος του α’ εξαμήνου του τρέχοντος έτους», εν τούτοις, η άμεση σύνδεση όμως μεταξύ των υποχρεώσεων της χώρας από την υπογραφή του 2^ουΜνημονίου και της παραχώρησης «από το Ταμείο (ΤΑΙΠΕΔ) σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος …», της Εγνατίας Οδού, είναι δεδομένη.

Επανερχόμενος στο ΦΕΚ Β’ 3086 του Νοεμβρίου 2014, με το οποίο χωροθετήθηκε το σύνολο των σταθμών διοδίων της Εγνατίας Οδού και των κάθετων σε αυτή αξόνων, να σημειώσουμε ότι στο Άρθρο 4, προβλέπεται ότι «Σε πρώτη φάση οι σταθμοί διοδίων που αντιστοιχούν στις περιαστικές περιοχές Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Ιωαννίνων (Παμβώτιδας) θα λειτουργήσουν με ειδικό σύστημα αναλογικής χρέωσης (rebate), μέθοδος με την οποία η χρέωση των οχημάτων που διαθέτουν πομποδέκτη (ηλεκτρονικοί χρήστες) θα γίνεται απολύτως αναλογικά και οι χρήστες αυτοί θα χρεώνονται μόνο για την απόσταση που διανύουν». Κάτι που φυσικά … μένει να αποδειχθεί, μιας και τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας.

Μέχρι τότε όμως, η κύρια προσπάθεια όλων, θα πρέπει (κατά τη γνώμη μου) να εστιαστεί στην διαφορετική χωροθέτηση των διοδίων, σε σημείο αρκετά ανατολικότερα από το (εντελώς λανθασμένο για τους λόγους που προανέφερα) 476^ο χλμ, το οποίο ορίζει ο ανωτέρω νόμος.

Λαμβάνοντας λοιπόν υπ’ όψιν ότι :

• η ικανοποίηση της απαίτησης που περιλαμβάνεται στο Άρθρο 4 του ΦΕΚ Β' 3086/2014 ότι «Σε πρώτη φάση οι σταθμοί διοδίων που αντιστοιχούν στις περιαστικές περιοχές Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Ιωαννίνων (Παμβώτιδας) θα λειτουργήσουν με ειδικό σύστημα αναλογικής χρέωσης (rebate), μέθοδος με την οποία η χρέωση των οχημάτων που διαθέτουν πομποδέκτη (ηλεκτρονικοί χρήστες) θα γίνεται απολύτως αναλογικά και οι χρήστες αυτοί θα χρεώνονται μόνο για την απόσταση που διανύουν», κρίνεται ως εξαιρετικά επισφαλής
• τα μήκη των περιοχών χρέωσης (σύμφωνα με τον πίνακα του Παραρτήματος Ι του ΦΕΚ Β' 3086) μεταξύ όλων των προηγουμένων σταθμών διοδίων, κυμαίνονται από τα 21 έως και τα 59 χιλιόμετρα, ενώ μεταξύ του προβλεπόμενου σταθμού διοδίων στην Καβάλα και του αμέσως επόμενου (αυτού του Ιάσμου) είναι στα 70 χιλιόμετρα
• στο 486^ο χλμ και στον αριστερό κλάδο του αυτοκινητοδρόμου, έχει προβλεφθεί και έχει δημοπρατηθεί (στις 12-12-2011 (!) και με ανάδοχο την εταιρία «ΙΟΝΙΟΣ ΑΕ») η δημιουργία Σταθμού Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων (Σ.Ε.Α. Καρβάλης)
• ο ανισόπεδος κόμβος Χρυσουπόλεως βρίσκεται στο 496^ο χλμ του αυτοκινητοδρόμου
• ο ανισόπεδος κόμβος Βανιάνου (Νέστου) βρίσκεται στο 515^ο χλμ του αυτοκινητοδρόμου

θεωρώ ότι, μπορεί μεν η προσπάθεια για την πλήρη κατάργηση της εγκατάστασης σταθμού μετωπικών διοδίων στην Καβάλα, να αποτελεί ένα θεμιτό και δίκαιο αντικείμενο αγώνα της τοπικής κοινωνίας, η μετακίνηση της χωροθέτησης, όμως, αυτού του σταθμού από το 476^ο χλμ, σε περιοχή μεταξύ του 500^ου και του 505^ου χλμ του αυτοκινητοδρόμου (συνημμένη φωτογραφία), περίπου δηλαδή 24 έως 29 χλμ ανατολικότερα, αποτελεί μία πρόταση η οποία μπορεί να συζητηθεί, σε περίπτωση που το αίτημα για την πλήρη κατάργησή του, δεν μπορεί να ευοδωθεί.

Το άρθρο είναι του Τσακίρης Γιώργος 

ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΓΟΝΙΔΙΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

Αν και οι κάτοικοι του χωριού τρώνε αρκετά ζωικά λίπη, η υγεία τους είναι καλή και συνήθως ζούνε πολλά χρόνια, καθώς η παραλλαγή ενός γονιδίου τους διαθέτει προστατευτικές ιδιότητες για την καρδιά

Ένα γονίδιο που προστατεύει την καρδιά όσων ζουν στα χωριά του Μυλοπόταμου Ρεθύμνου, έφερε στο φως μια έρευνα βρετανών και ελλήνων επιστημόνων, οι οποίοι ανέλυσαν πλήρως το γονιδίωμα 250 κατοίκων της περιοχής. Παρόλο που οι κάτοικοι του Μυλοποτάμου τρώνε αρκετά ζωικά λίπη, η υγεία τους είναι καλή και συνήθως ζούνε πολλά χρόνια. Γι΄αυτό, οι επιστήμονες ήθελαν να φωτίσουν περισσότερο το γενετικό «προφίλ» αυτών των ανθρώπων.

Οι ερευνητές του μεγαλύτερου ινστιτούτου γενετικής της Βρετανίας, του Wellcome Trust Sanger, με επικεφαλής την ελληνίδα καθηγήτρια γενετικής επιδημιολογίας Ελευθερία Ζεγγίνη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature Communications", δημιούργησαν ένα γενετικό «πορτρέτο» των κατοίκων του Μυλοπόταμου, αναλύοντας δειγματοληπτικά το DNA 250 κατοίκων.

Ήταν η πρώτη φορά που «διαβάστηκε» (αλληλουχήθηκε) το πλήρες γονιδίωμα των κατοίκων της περιοχής και τα στοιχεία αυτά συνδυάσθηκαν με γενετικά δεδομένα για 3.200 κατοίκους, τα οποία ήσαν ήδη γνωστά. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια νέα παραλλαγή γονιδίου (rs145556679), άγνωστη έως τώρα, που διαθέτει καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Χάρη σε αυτό το γονίδιο, ένας άνθρωπος έχει εκ φύσεως χαμηλότερα επίπεδα «κακής» χοληστερίνης (LDL) και χαμηλότερα επίπεδα «κακών» λιπιδίων (τριγλυκεριδίων). Έτσι, μειώνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου για όποιον διαθέτει αυτό το γονίδιο, ακόμη κι αν δεν κάνει ιδιαίτερα υγιεινή διατροφή.

Η εν λόγω παραλλαγή αυτού του γονιδίου πιθανότατα είναι μοναδική στον πληθυσμό του Μυλοπόταμου. Μέχρι σήμερα, οι γενετικές αναλύσεις σε χιλιάδες Ευρωπαίους έχουν φέρει στο φως ένα μόνο αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου σε έναν μοναδικό άνθρωπο στην Τοσκάνη της Ιταλίας. Μια διαφορετική παραλλαγή του ίδιου γονιδίου έχει βρεθεί να σχετίζεται με χαμηλότερα τριγλυκερίδια στους 'Αμις των ΗΠΑ.
 

Και τέσσερα «διαφορετικά» γονίδια στους Πομάκους

Οι ίδιοι επιστήμονες μελέτησαν επίσης τον πληθυσμό απομονωμένων χωριών Πομάκων της Θράκης, αναλύοντας το γονιδίωμα 1.700 ατόμων. Η γενετική ανάλυση έφερε στο φως τέσσερις παραλλαγές γονιδίων που επηρεάζουν τη διαστολική αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα της γλυκόζης (σακχάρου), τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων και τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης.

«Η νέα έρευνα δείχνει τη σημασία του να διερευνούμε ολόκληρο το γονιδίωμα για να καταλάβουμε καλύτερα τη γενετική αρχιτεκτονική ενός πληθυσμού. Βρίσκουμε νέες παραλλαγές γονιδίων που δεν έχουμε δει ποτέ πριν. Ανακαλύψαμε μάλιστα μια γονιδιακή παραλλαγή που έχει ιατρική σημασία και αφορά χαρακτηριστικά σχετικά με την καρδιαγγειακή νόσο, την πιο συχνή αιτία θανάτου παγκοσμίως», δήλωσε η Ε.Ζεγγίνη.

Η ελληνίδα ερευνήτρια, με καταγωγή από το Βόλο, σπούδασε βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ (UMIST), από όπου και πήρε το διδακτορικό της το 2003. Από το 2008 διδάσκει και διεξάγει γενετική έρευνα στο Wellcome Trust Sanger Institute ως επικεφαλής της ομάδας Αναλυτικής Γονιδιωματικής Σύνθετων Χαρακτηριστικών, έχοντας ήδη πολλές δημοσιεύσεις σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά.
 
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: http://dx.doi.org/10.1038/NCOMMS15606
 Σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications»
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΤΟ ΜΑΝΤΙΛΙ ΚΑΙ Ο ΚΕΦΑΛΟΔΕΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

         Το μαντήλι παίζει μεγάλο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων και στα διάφορα έθιμα της  χώρας μας. 

Στην αρχαία Ελλάδα το λέγανε σουβάριον ή σωδάριον καθώς λέγεται, στην Δωρική γλώσσα. Ήταν ένα κομμάτι ύφασμα πού το μεταχειρίζονταν οι αρχαίοι μας πρόγονοι για να σκουπίζουν τον ιδρώτα τού προσώπου τους. Οι Ρωμαίοι πού μιμούνταν τούς Έλληνες το χρησιμοποιούσαν επίσης για να σκουπίζουν τον ιδρώτα. Διέθεταν όμως και ειδικά μαντήλια για το στόμα και την μύτη καθώς και μεγαλύτερα μαντήλια για την προφύλαξη τού κεφαλιού. Αναφέρεται μάλιστα και περίπτωση όπου «ή αρπαγή τού μαντηλιού από της κεφαλής της κόρης υποχρεοί ταύτην να αρραβωνιασθή τον αρπάσαντα». Σιγά σιγά διαδόθηκε η χρήσις τού μαντηλιού σ' ένα σωρό περιπτώσεις πού θα μάς ενδιέφερε να τις απαριθμήσουμε εδώ.Το μαντήλι με έχει παιδέψει για πολλά χρόνια μπορώ να πω μάλιστα απ' την αρχή. Και αυτό γιατί συνεχώς μού έκαναν σχετικές ερωτήσεις οι θεατές, είτε στην Ελλάδα, στο θέατρό μας, είτε στο εξωτερικό, τους δημιουργούσε πάντα ένα ερωτηματικό. Αλλά τα ίδια ερωτηματικά δημιουργούσε και σε μένα. Βέβαια στον ελληνικό παραδοσιακό χορό, ο πρωτοχορευτής, πού κάνει πολλά τερτίπια και επίδειξη δεξιοτεχνίας, συνήθως βασίζεται στον δεύτερο χορευτή πού τον κρατά, και τον προσέχει ιδίως στα Τσάμικα, τα Καλαματιανά, αλλά και σε πολλούς άλλους χορούς. Κι ο πρωτοχορευτής δεν μπορεί να χορέψει με άνεση αν δεν έχει τον δικό του «βαστάζο» ας πούμε. Ιδίως στα ζεστά κλίματα Πού μπορεί εύκολα να σπάσει κανένα πόδι ή χέρι ή πλάτη κιόλας. Και ο ελληνικός χορός βασίζεται συνήθως στους άνδρες. Οι άνδρες κάνουν όλες τις δύσκολες φιγούρες, τα εντυπωσιακά πηδήματα, κι ο κάθε χορευτής έχει το δικό του ύφος, τη δικιά του διάθεση, τα δικά του τσακίσματα. Οι γυναίκες πρέπει να είναι σεμνές και χαμηλοβλεπούσες. Γι' αυτό και οι γυναικείοι χοροί είναι συνήθως συρτοί. Μπορεί και το μαντήλι να το χρησιμοποίησαν με το πέρασμα τού χρόνου από σεμνότητα για να μην ακουμπάει το χέρι τού νέου στο χέρι της νέας, ή για να μην ακουμπάει το ιδρωμένο χέρι τού χορευτή στο χέρι τού διπλανού του και γλιστρήσει στον χορό του. 

Το μαντήλι το βλέπουμε σε χρησιμοποίηση γενικά, σε όλα σχεδόν τα διαμερίσματα της Ελλάδας. Έχει τη δική του υπόσταση, ύπαρξη, αλλάζει κίνηση με την αλλαγή της μουσικής φράσης, σαν να το μεταχειρίζεται όπως ένα απαραίτητο μουσικό όργανο. Ποια θα μπορούσε να είναι άραγε ή εξήγηση αυτής της συνεχούς μεταχειρίσεως τού μαντηλιού; και με τόσους διαφορετικούς τρόπους;
Και ήρθε μιά μέρα πού είδα επιτέλους καθαρή την πιθανή - έστω μία πιθανή - εξήγηση. Χάρη στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών με τη θαυμάσια, από κάθε πλευρά, έκθεση Σενιέ, και χάρη

στα  ανεκτίμητα γράμματα της μητέρας τού Αντρέα Σενιέ, - τού μεγάλου γαλλοέλληνα ποιητή πού λάτρευε την Ελλάδα - και τις διάφορες φωτοτυπίες πού μού παρεχώρησαν, για μιά μελέτη.

Αλλά και χάρη στον φίλο Καθηγητή Πανεπιστημίου Δημήτρη Λουκάτο, τον γνωστότατο λαογράφο, πού μού υπέδειξε να πάω να δω αυτή την Έκθεση. Πιστεύω απόλυτα πώς το γεγονός ότι δεν υπάρχει σχεδόν ποτέ ελληνικός χορός χωρίς μαντήλι - με εξαίρεση εκείνους πού έχουν πολεμική προέλευση, όπως ό Πυρρίχιος - μάς οδηγεί να πιστέψουμε στην ανάγκη της βαθύτερης σημασίας του και να αρχίζουμε να προσέχουμε περισσότερο κάθε εκδήλωση και κάθε κίνηση τού μαντηλιού σχετικά με το χορό. Γιατί βασικά το θέμα μαντήλι μάς ενδιαφέρει πολύ.

Υπάρχει χορός στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης - αλλά και αλλού - πού σε ορισμένες στιγμές στρίβουν το μαντήλι να γίνεται σαν σκοινί σε αντικριστό χορό. (Γουμένιτσα, - Κιλκίς - Μακεδονίας). Με βάση αυτή την κίνηση μεταχειρίστηκαν το μαντήλι αργότερα σε διάφορες άλλες χορευτικές εκφράσεις, πχ. στην Αλεξάνδρεια, στο χορό «Κερά-Μαρία», όπου ή πρωτοχορεύτρια κρατάει το μαντήλι και το μεταχειρίζεται όπως ή πρωτοχορεύτρια τής αρχαιότητας τα κρόταλα. Η φιγούρα αυτή, πολύ εντυπωσιακή, γίνεται ακόμα πιο πιστευτή όταν δει κανείς μιά αναπαράσταση χορού σε αρχαίο αγγείο με τη χορεύτρια να μεταχειρίζεται τα κρόταλα κατά τον ίδιο τρόπο πού η γυναίκα

της Αλεξάνδρειας κρατάει και μεταχειρίζεται το μαντήλι. Το μαντήλι δε αυτό παίρνει μιά σημασία και μιά βαρύτητα εντελώς ξεχωριστή, τόσο πού σχεδόν είναι σαν ή πρώτη χορεύτρια να κρατάει μουσικό όργανο και να διευθύνει μ' αυτό το χορό. Στην Αλεξάνδρεια, είχα τύχη να βρω τον πιο αντιπροσωπευτικό τύπο τού γνήσιου χορού με την βαρύτητα και την εσωτερικότητα τη Μακεδονική. Η φυσιογνωμία αυτής της γυναίκας, η έκφραση τού προσώπου της, το αυστηρό βλέμμα, το σώμα, ή εσωτερικότητα, μαζί με την καταπληκτική ενδυμασία και τον κεφαλόδεσμο πού φορούν οι γυναίκες τού Ρουμλουκίου - μιά περιφέρεια από πενήντα χωριά πού συντελούν το Ρουμλούκι, - ήταν τόσο επιβλητική πού νόμιζε κανείς ότι έβλεπε τον Μέγα Αλέξανδρο να ξεκινά για τα πέρατα τού κόσμου για να πραγματοποιήσει το μεγάλο όνειρό του, να κατακτήσει, να εκπολιτίσει και να ενώσει τον κόσμο όλο. Η Κυρά Ελισάβετ Γιαννοπούλου, σε καθήλωνε και σε παρέσυρε σ' αυτά τα ονειροπολήματα! Ο χορός αυτός ο τόσο επιβλητικός και αργός - και πρέπει να πω αρκετά δύσκολος - ονομάζεται με το πιο απίθανο όνομα! Τον λένε «Τι κλαις Κερά-Μαρία;. Συμβαίνει πολύ συχνά στα τραγούδια μας και στους χορούς μας, να μην έχουν σχέση τα λόγια τού τραγουδιού με το ύφος τού χορού. Πιστεύω ότι αυτό θα οφείλεται σε διαθέσεις τής στιγμής ή της εποχής όπως δηλαδή όταν κάποιος εντυπωσιάζεται με μιά κοπέλλα, ή αρραβωνιάζεται με την αγαπημένη του κτλ, και βάζει λόγια δικά του στη μουσική τού χορού.

Ο οραματισμός της κυρίας Σενιέ για τον πέπλο της Αριάνδης όχι μόνο, είναι βάσιμος κατά την γνώμη μου, αλλά και δίνει μιά εξήγηση τής υπάρξεως και χρησιμοποιήσεως τού μαντηλιού στον παραδοσιακό μας χορό.
Ο Φ. Κουκουλές μάς λέει ότι ο πέπλος πού φορούσαν πάνω από το κεφάλι τους οι αρχαίες χορεύτριες εξελίχτηκε με τον καιρό σε μικρές «χειρίδες, στους βυζαντινούς χρόνους. Τα φορέματά τους ήταν μακριά και καμμιά φορά στολισμένα με χρυσά κεντήματα. Το γνώρισμα δε των χορευτών και χορευτριών ήταν ότι από τούς αγκώνες και κάτω έφεραν μακράς χειρίδας, αίτινες ηδύνατο να αναδιπλωθώσι προς τα επάνω, συνέχειαν ίσως τού υπέρ την κεφαλήν κυκλικώς ανεμιζομένου πέπλου».Βέβαια ή ενδυμασία συντείνει πολύ στην ολοκλήρωση τής εικόνας ενός χορού: στην περιφέρεια τού Ρουμλουκίου, οι ενδυμασίες και ιδίως ο κεφαλόδεσμος είναι συνταρακτικοί. Ο κεφαλόδεσμος πολύπλοκος στην κατασκευή του και αβάστακτος στο κεφάλι τής χορεύτριας είναι καμωμένος από διάφορα κομμάτια - ανάμεσά τους και ένα ξύλινο αυγό! - κρόσια, κεντήματα, λουλούδια διαφόρων χρωμάτων και πολλά ασημένια κοσμήματα έτσι πού το σύνολο αυτό δίνει την εικόνα περικεφαλαίας αρχαίων ελλήνων πολεμιστών.

Η δεύτερη ανακάλυψη για το μαντήλι, μού ήρθε εντελώς ξαφνικά από έναν ηλικιωμένο χορευτή πού έφερα από το Σοχό της Μακεδονίας και μού άνοιξε καινούργιους και απρόβλεπτους ορίζοντες. Υπάρχει ένας χορός πού λέγεται «Σιγανός», και χορεύεται από άντρες συνήθως, πού κάνουν ό καθένας κατά το κέφι του ορισμένα «τερτίπια». Είναι όμως δύσκολος χορός γιατί είναι πολύ αργός και πρέπει ό χορευτής να έχει έλεγχο γερό στα αργά βήματα και τις αργές στροφές πού κάνει επίσης και στο πώς μεταχειρίζεται το μαντήλι πού βαστάει στο δεξί του χέρι. Εκοίταξα για ώρες την πρόβα αυτού τού χορού με τον χορευτή πού είχα επισημάνει... τόσο καταπληκτικός ήταν, ώστε δεν χόρταινα να κοιτάζω, αλλά και να προβληματίζομαι στο τι ακριβώς κάνει και τι μού θυμίζουν αυτά πού έκανε σαν βηματισμούς όσο και σαν περίεργους σχηματισμούς με το μαντήλι... Δεν είχα ξαναδεί τέτοια κίνηση, τέτοια άνεση να στέκει με το ένα μόνο πόδι και το άλλο το - αριστερό - τυλιγμένα γύρω από το δεξί, με τέτοια μαστοριά, θα ‘λεγε κανείς ότι γεννήθηκε με το ένα πόδι διπλοτυλιγμένο στο άλλο. Αδύνατος, ψηλός όλο του το σώμα ένα νεύρο με αυτή την απίθανη ισορροπία και ρυθμό πού ήταν σαν να άρχιζε η κίνησή του από τη στιγμή πού άρχιζε να ρίχνει την ανάσα του στο Ζουρνά ο οργανοπαίκτης! Με ένα μαντήλι στο χέρι συνόδευε, θα ‘λεγα τη μουσική φράση πού χόρευαν τα πόδια του αλλά και το κορμί του όλο, και σε κάθε μουσική φράση, σε κάθε αλλαγή της μουσικής φράσης, το μαντήλι έπαιρνε ενεργό μέρος σαν να ‘τανε μουσικό όργανο κι αυτό. Όταν ό χορευτής στεκότανε έξαφνα με το ένα πόδι και το άλλο διπλωμένο στο όρθιο πόδι, πάνω σε μουσική φράση τού ζουρνά, πού έκανε σαν «αραβουργήματα» μουσικά, ακολουθούσε με το μαντήλι αυτά τα μουσικά ανεβοκατεβάσματα, σαν το μαντήλι να «ήταν μουσικό όργανο κι αυτό, ή κανένα τραγούδημα πουλιού, ή σαν να ζωγράφιζε στον αέρα φανταστικά τραγούδια, με το νταούλι πού κρατούσε το ρυθμό και έδινε το «γιόμισμά» του στη μελωδία τής κινήσεως τού μαντηλιού». Το μαντήλι ήταν ένα με το χέρι του, σαν προέκταση τού χεριού του. Σε όλο αυτό το διάστημα στέκονταν ακίνητος και ολόϊσιος σαν λαμπάδα! Μετά ακολουθώντας τη μουσική και το κτύπημα τού νταουλιού, ξεκινούσε, σαν κυνηγός πού ψάχνει το θήραμα, με το κεφάλι σε κίνηση και τα πόδια αργά-αργά, σαν να ψάχνει προσεκτικά, μην το ακούσει - το υποτιθέμενο ζώο - πού ψάχνει να βρει, ή τυχόν ο άνθρωπος... Γιατί μπορεί και να ψάχνει άνθρωπο, αφού δεν ξέρουμε, τουλάχιστον εγώ δεν βρήκα την απάντηση σ' αυτό το ψάξιμο. Φυσικά κύριο θέμα για μένα ήταν το μαντήλι.

Και από κει πια θυμήθηκα και το μαντήλι, όπως το κρατούνε και το σείουν οι γυναίκες της Γουμένιτσας-Κιλκίς (Μακεδονία), σ' ένα χορό πού χορεύεται μόνο από γυναίκες, και πού σού φέρνει αμέσως στη σκέψη την επίκληση για τη βροχή. Ανεβάζουν το χέρι, σείοντας το μαντήλι τρεμουλιαστά, προς τον ουρανό, στέκουν για λίγο, και φωνάζουν «Ιη-η-η» και το κατεβάζουν αργά-αργά σείοντάς το και πάλι στη γη. Αυτό γίνεται τρεις φορές. Σαφώς δε σού θυμίζει επίκληση. Και είναι σαν να κάνουν επίκληση στο Θεό για να στείλει τη βροχή για τη βλάστηση της γης. Στην ιεροτελεστία της Ελευσίνας αναφέρει ο Καθηγητής Αρχαιολόγος-Ακαδημαϊκός Γεώργιος Ε. Μυλωνάς στο βιβλίο του «Ελευσίς και τα Ελευσίνια Μυστήρια», ατένιζαν προς τον ουρανό και φώναζαν δυνατά «βροχή», κατόπιν κοίταξαν κάτω στη γη και φώναζαν «σύλληψη». Είναι δε αξιοπερίεργο ότι γύρω-γύρω στο χείλος ενός πηγαδιού κοντά στην πύλη τού Διπύλου των Αθηνών ήταν χαραγμένη μιά επιγραφή πού λέει τα παρακάτω: «Ω Πάν, ώ Μην έχετε καλή διάθεση, ωραίες Νύμφες, βροχή, ξεχείλισμα». Η επιγραφή ήταν χαραγμένη πάνω σ' ένα κεραμίδι πού περικύκλωνε το άνοιγμα τού πηγαδιού. (Προσπάθησα να βρω τα κομμάτια τού κεραμιδιού, πού είχαν κατατεθεί στο Μουσείο Επιγραφών). Δυστυχώς όμως χάθηκαν μετά τον πόλεμο τού 1940-44. Το επιφώνημα πάλι θυμίζει το αρχαίο επιφώνημα «Ιη Παιάν»:.... «Μέσα από την ιστορία η χαρακτηριστική επωδός «Ιηη παιάν» φαίνεται να μην έχει παραγκωνισθεί...» γράφει η Λίλιαν Λόουερ αυθεντία στους αρχαίους χορούς και τις ομοιότητες με αυτούς πού υπάρχουν, στην Ελλάδα. Μετά το επιφώνημα αυτό πιάνονταν από την ζώνη ή μιά της άλλης - χορός «ζωναράδικος» - και ξανασταματούν πάλι για την επίκληση πού επαναλαμβάνεται, όπως είπαμε, τρεις φορές.

                                                                                  Η ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ

Στη Γουμένιτσα υπάρχει και ένας παραδοσιακός χορός μικτός - δηλαδή άντρες και γυναίκες - πού, καθώς μού είπαν οι χορευτές πού προέρχονται από την περιφέρεια αυτή, χορεύεται όταν ό γαμπρός ξυρίζεται πριν να πάει στην εκκλησία για να παντρευτεί. Το μαντήλι το μεταχειρίζονται κατά πολλούς τρόπους οι χορευτές σ' αυτόν το χορό: α) Το βαστούν όρθιο σε τριγωνικό σχήμα κρατώντας το από τις μύτες, τεντωμένο μετά β) το φέρνουν οριζόντια και γ) σε ορισμένη μουσική φράση, το στρίβουν και το ξεστρίβουν σαν σκοινί, συνέχεια, ανάλογα με τον μουσικό ρυθμό και με το χορευτικό βήμα σαν το μαντήλι να είχε ζωή και ακολουθούσε τη μουσική.
Στη Νάουσα πάλι, στον αποκριάτικο χορό «Μπούλες», ιδίως, έχουν ένα παράξενο δέσιμο μαντηλιού στο δεξί τους χέρι πού κινείται και δίνει τον τόνο, την έκφραση στην όλη κίνηση τού χορευτή: το δένουν στον καρπό έτσι πού να εξέχει από τη μέσα πλευρά τού χεριού και έτσι όπως το κρατούνε, κάνει σαν προέκτασή του. Δεν μπόρεσα να καταλάβω την έννοια τού δεσίματος αυτού. Συνήθως το έχει έτσι δεμένο ο πρωτοχορευτής και το κινεί ανάλογα με τη μουσική φράση, επιδεικτικά... θεωρείται απαραίτητο και δεν είναι παραδεκτό από τούς χορευτές να μην το δέσουν έτσι. Το χέρι με το μαντήλι υψώνεται συνέχεια. Μπορεί ίσως να υπονοεί μιά κάποια σημαία, πού δεν τολμούσαν, φυσικά, να την κρατήσουν στα χέρια επιδεικτικά, επί Τουρκοκρατίας;

Καμμιά φορά το μαντήλι το ανεμίζουν - σε πολλούς αν όχι σε όλους τούς χορούς - με το χέρι ακολουθώντας τη μουσική φράση, μιά δεξιά και μιά αριστερά, σαν μιά προέκταση τής κινήσεως, και αν δεν υπήρχε το μαντήλι, ή κίνηση τού χεριού ενδεχομένως θα ήταν ξερή κίνηση αναπόφευκτα ανέκφραστη. Υπάρχουν κινήσεις χωρίς μαντήλι, αλλά ή κίνηση τους αυτή ξεκινά από τον ώμο, και τότε το χέρι από τον καρπό κι ύστερα υποκαθιστά το μαντήλι σε έκφραση, αλλά περιορισμένου τύπου. Αυτό το πρόσεξα σε μιά κοπέλλα Σαρακατσάνισσα πού χόρευε πρώτη στον Τσάμικο - την Τσαούση από τις Σέρρες (Μακεδονία) - και μού έκανε κατάπληξη όταν συνειδητοποίησα αυτά πού γράφω πάρα πάνω. Δέχτηκα για πρώτη φορά, ότι υπάρχει τρόπος - εξαρτάται φυσικά από τον χορευτή ή την χορεύτρια - να επεκτείνεις την κίνηση τού μπράτσου έτσι ώστε το χέρι να αντικαθιστά το μαντήλι. Αλλά αυτό μού φαίνεται καθαρά προσωπικό ταλέντο.

Στους χορούς τού Δρυμού-Μακεδονίας, έχουν διαφορετικούς τρόπους οι γυναίκες να μεταχειρίζονται το μαντήλι. Πάντα με τη μουσική, σαν να είναι όργανο μουσικό και συμπληρωματικά το μαντήλι. Έξαφνα, σε σχέδιο τριγώνου το κρατούν με το ένα χέρι από τη μιά γωνία τού τριγώνου και με το άλλο χέρι από την άλλη πλευρά, και το πάνε πίσω από το κεφάλι, τραβώντας το μιά δεξιά και μιά αριστερά, ή πάλι το κρατούν ακίνητο - ανάλογα με την μουσική φράση τού χορού. Γιατί σε άλλο χορό της ίδιας περιφέρειας, το κρατούν από την μιά μύτη με το χέρι, και ακολουθώντας πάντα τη μουσική και τα βήματα το ανεμίζουν μιά δεξιά και μιά ανάποδα - δηλαδή μιά προς τα έξω και μιά προς τα μέσα, με το μπράτσο σε σχήμα γωνίας.

Στην Κέρκυρα, στο «χορό της νύφης» πού μάς έδειξαν οι χορεύτριες της κ. Λ. Αργυρού, ό νέος παίρνει το μαντήλι από τη νέα χορεύοντας όπως ο χορός αυτός αναπαριστά ένα τοπικό έθιμο. Τα μαντήλια έχουν ειδικό κόκκινο χρώμα και σχέδια κίτρινα και είναι πολύ μεγάλα. Ο νέος - χορευτής - παίρνει ένα-ένα τα μαντήλια πού τού δίνουν οι κοπέλλες, κάνοντας διάφορες χαιρετούρες χορεύοντας, για να τις ευχαριστήσει για το μαντήλι. Σε άλλο χορό Κερκυραϊκό πού τραγουδιέται από τούς χορευτές - αφορά ένα Γιαννάκη πού τον σκότωναν και τον κλαίνε τα κορίτσια - το μαντήλι παίζει πάλι ρόλο βοηθώντας τις κοπέλλες να λικνίζονται συνάμα με τη μουσική και να μεταχειρίζονται το μαντήλι σε τριγωνικό σχήμα με το ρυθμό τού σώματος πού ακολουθεί ναζιάρικα τη μουσική. Η ενδυμασία αυτή, γιατί η Κέρκυρα έχει και άλλες πολλές ενδυμασίες, είναι από την περιφέρεια Λευκίμης όπου υπάγονται 22 περίπου χωριά και βρίσκεται στο νοτιότατο άκρο τής Κέρκυρας. Τη φορούσαν σε κάθε γιορτή και σε εξαιρετικές περιστάσεις. Ήταν η ενδυμασία τού γάμου πού φορούσε ή νιόπαντρη για ένα χρόνο και μετά δεν την ξανάβαζε. Η φορεσιά βοηθάει πολύ στο λίκνισμα τού κορμιού και είναι πολύ ωραία, αλλά πολύ επηρεασμένη φυσικά από τη Δυτική Ευρώπη.
Σ' έναν Θρακιώτικο χορό πού τον ονομάζουν «Μαντηλάτο», οι χορευτές - άνδρες και γυναίκες - κρατούν ό καθένας από ένα μαντήλι με τα δυό τους χέρια από τις δύο άκρες σε τρίγωνο σχήμα. Το κρατούν στο ύψος των ματιών τους και το κουνάνε ρυθμικά, σύμφωνα με τη ρυθμική αλλαγή τού μέτρου - και τού ποδιού συνεπώς. Το σείουν τεντωμένο μιά δεξιά και μιά αριστερά. Θα ‘λεγε κανείς ότι σκεπάζουν και ξεσκεπάζουν το πρόσωπό τους, είτε από κοκεταρία, είτε από παιγνίδισμα.

Οι Ελληνίδες της Κύπρου μεταχειρίζονται το μαντήλι άνετα και σε διάφορα σχήματα: σε ένα χορό π.χ. βαστούν το μαντήλι από τις δύο άκρες σε σχήμα τριγώνου και μιά το αντικρίζουν ή μιά κοπέλλα με την άλλη σε σχήμα όρθιο και μιά το μεταχειρίζονται σε σχήμα σταυρού. Την έννοια αυτού τού σχήματος δεν την ξέρω αλλά και κανείς δεν βρέθηκε να μάς την εξηγήσει με μιά κάποια υπευθυνότητα.

Σ' ένα χορό των Μεγάρων, τον ζεϊμπέκικο πού τον χορεύουν γυναίκες αντικριστά, μεταχειρίζονται σ' όλη τη διάρκεια τού χορού, το μαντήλι, μάλιστα μεγάλο μαντήλι, με το οποίο «συνοδεύουν» - θα μπορούσε κανείς να πει - τις στροφές και τον μουσικό τονισμό. Επίσης και στο Καγκελλευτό, χορό μικτό, μεταχειρίζονται συνέχεια το μαντήλι, το οποίο στριφογυρίζουν μιά ψηλά μιά χαμηλά. Τουλάχιστον έτσι μάς τον έδειξαν κάτοικοι τού Μενιδίου και οργανοπαίκτες, πού μάλλον δεν λαθεύονται συνηθισμένοι όπως είναι από τα πανηγύρια.
Πιο σημαντική είναι ή χρήση τού μαντηλιού των Ελληνίδων από τα Φάρασσα της Καππαδοκίας Μ. Ασίας: δύο μεγάλα μαντήλια, κάθε χορεύτρια κρατά ένα στο κάθε χέρι, και ανάλογα με το μουσικό ρυθμό τα κινεί: Μιά πηγαίνει το χέρι, από τον ώμο και κάτω προς τα δεξιά και μιά πηγαίνει προς τ' αριστερά, πάντα με τη μουσική φράση και με το ρυθμό. Φορές-φορές τα τυλίγουν και τα ξετυλίγουν κρατώντας τα πάντα από τη μιά άκρη - όπως τυλίγει κανείς και ξετυλίγει ένα κουβάρι.
Στα Κύθηρα, σ' ένα χορό πού λέγεται Κομπιάνικος και καθώς λένε οι κάτοικοι είναι χορός τού «Θησέα» παίζει πάλι μεγάλο ρόλο το μαντήλι. Το κρατά ή πρώτη χορεύτρια σε ορισμένη φάση τού χορού και κάποτε παίρνει και το δεύτερο μαντήλι πού μέχρι μιά ορισμένη μουσική φράση ό βαστούσε μιά άλλη χορεύτρια, σχηματίζοντας έτσι δυό σειρές. {Όταν δηλαδή βρίσκονται οι δυό σειρές}. Όταν δηλαδή βρίσκονται οι δυό σειρές παράλληλες, τότε ή πρωτοχορεύτρια παίρνει και τα δύο μαντήλια, ένα στο κάθε της χέρι και οδηγεί τις άλλες, υποτίθεται, για να βγουν από τον Λαβύρινθο. Μερικοί λένε ότι ό χορός αυτός χορεύεται μόνο από γυναίκες, άλλοι πάλι λένε ότι χορεύεται από γυναίκες αλλ' επικεφαλής είναι πάντα ένας άνδρας.

Στη Ζάκυνθο έχουν επίσης έναν «Αρχαίο Χορό», όπως τον ονομάζουν επάνω σε ένα βουνό. Δύσκολη η συγκοινωνία, επομένως ευκολότερα να μην ξεχαστούν οι παλιοί χοροί τους. Και εκεί βρήκαμε χωρίς να το περιμένουμε, το χορό Λαβύρινθο όπου υπάρχουν δύο σειρές χορευτών, μιά σειρά γυναίκες και πίσω μιά σειρά άνδρες και ο πρωτοχορευτής σε δεδομένη στιγμή εκεί πού βαστάει τις δύο σειρές των χορευτών με τα δυό χέρια, από τα μαντήλια πού βαστούν, πιάνει πια και τις δύο με το ένα χέρι και περνά ανάμεσα στους χορευτές, έτσι πού να σχηματίζεται αμέσως ή αίσθηση ότι περνούν όλοι, οδηγούμενοι από έναν άνδρα - τον Θησέα - μέσα από τον Λαβύρινθο και βγαίνουν στην ύπαιθρο πια ελεύθεροι. Ο «Αρχαίος Συρτός» όπως τον λένε, χορεύεται και τραγουδιέται χωρίς μουσικά όργανα, στο ορεινό χωριό Άγιος Λέων Ζακύνθου.
Η απόκρια στη Σκύρο φαίνεται ότι είναι πολύ Διονυσιακή, και τα έθιμα έχουν κρατηθεί με πολύ σεβασμό και αγάπη. Στο έθιμο της Απόκριας, με τούς μασκαρεμένους με τα πάμπολλα κουδούνια στη μέση τους, τούς οποίους παρακολουθούν άνδρες ντυμένοι γυναικεία με ένα μαντήλι στο χέρι ό καθένας, γίνεται μεγάλη φασαρία. Αλλά ακόμα μεγαλύτερη γίνεται με τις υποτιθέμενες γυναίκες πού στριφογυρίζουν σαν «μυίγες» γύρω από τούς γέρους κουνώντας επίμονα το μαντήλι γύρω στο κεφάλι τους.

Θα αναφέρω και απόσπασμα βιβλίου ενός Κρητικού πού μιλά για

τη σημασία τού μαντηλιού στο χωριό του: «Απόψε ακόμη στο γάμο ό κόσμος είναι περισσότερος και το γλέντι βράζει ούλη τη νύχτα. Χωρίς στ' άλλους χορούς πού χορεύουν, θα χορέψουν και τη ντάμα μιά δυό φορές. Η ντάμα είναι χορός σερτός κι ετούτος, μα εκείνο πού αλλάζει είναι ότι: Δένουμε δυό τρία μαντηλάκια σταυρωτά, πού ό κόμπος τους είναι στη μέση και γύρου γύρου οι άκρες. Τη κάθα άκρη βαστά μιά γυναίκα με τη ζερβή τζη χέρα και στη δεξιά άλλο ένα μαντηλάκι. Ετούτο το άλλο μαντηλάκι πιάνει ένας άντρας, ή λύρα παίζει και ούλοι μαζί χορεύουν. Ο λυρατζής γ' ή ένας άλλος κάνει τον διαιτητή και φωνάζει αριθμούς. Έναααα! Τσ' αφήνει να χορέψουν ένα δυό κύκλους και φωνιάζει, δύοοοο! Στο τρία ό κάθε άντρας πού χορεύει αφήνει το μαντηλάκι τσή ντάμας του και πρέπει να προλάβει ν' αρπάξει το μαντηλάκι τσή άλλης ντάμας πού χορεύει απ' ομπρός του, γ' ή όποιας μπορέσει. Πρέπει να είναι σβέλτος και πιτήδειος, γιατί παραμονεύουνε κι άλλοι απ' όξω απού το χορό κι όποιος μπροκάμει».

Συνηθίζονται επίσης πολύ συχνά τα μαντήλια σαν διακοσμητικά τού αντρικού ντυσίματος σε γιορτές και πανηγύρια. Μεγάλα μαντήλια με κρόσια πολλά πάλι σε σχήμα τριγώνου, φορούν οι άντρες κάτω από τα σελάχια, πού φοριούνται με τις αστικές φουστανέλλες και τα γιορτινά. Ή πάλι, τα φορούνε γύρω από το λαιμό, ιδίως σε ορισμένα νησιά. Τα μαντήλια αυτά είναι μεγάλα, μεταξωτά, με κρόσια γύρω-γύρω, και πολύχρωμα.

Πηγή: Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί, Δώρα Ν. Στράτου, εκδ. Ο Ε Δ Β, παρούσα εκδ. 2002, εκτύπωση Κλάδης Χαρ. Βιβλιοδεσία Κανόπουλος Πηγή: http://www.egolpion.com/BA4621FB.el.aspx
Πηγή φωτογραφίας: http://life-anti-style.blogspot.com/2009/10/vs.html

Το διαβάσαμε  από την  Θαλασσινή 

ΥΠΟΓΕΙΟ

Από την δημιουργία του κόσμου ως τις μέρες μας, υπάρχει ένα υπόγειο που κρύβει τη σαπίλα της ανθρωπότητας και είναι αυτό που στάθηκε πολλές φορές ο τάφος της ελευθερίας, της διάνοιας, της φιλοσοφίας, της κοινωνικής διαμαρτυρίας, και παράλληλα στάθηκε χορηγός του εγκλήματος, της άπατης, του ψεύδους, του Μεσαίωνα, της φρίκης. Το βουνό έχει τη σπηλιά του κι η ανθρωπότητα το υπόγειό της.

Αν σηκώσουμε για μια στιγμή το καπάκι αυτού του βούρκου και κοιτάξουμε κατάματα τους Πολιτικούς και τους Τραπεζίτες που άρχουν εκεί κάτω από τα πόδια μας και μας παρασύρουν στο "άβουλο και ασυνείδητο", θα δούμε όλες αυτές τις βρώμικες ψυχές του πολιτισμού, που αφού έχουν πάψει να εξυπηρετούν το καλό, ξεπέφτουν μέσα σ' αυτό τον λάκκο της αλήθειας. Εκεί οδηγεί το τεράστιο κοινωνικό τους γλίστρημα από τις μεγάλες πολιτικές τους σφαγές, από την αναλγησία τους, από τους σκληρούς και απάνθρωπους φόρους, από τις αθώες ψυχές που κρέμονται από το λαιμό τους και που αυτοί οι ίδιοι αβασάνιστα και δίχως οίκτο τις έστειλαν στο θάνατο.
Όλα, το Κρατικό δίκαιο, η ανθρώπινη δικαιοσύνη, ο όρκος, οι πολιτικοί επαγγελματίες, οι κοινωνικές υπηρεσίες, οι αδιάφθοροι δικαστές, διασχίζουν αυτό το υπόγειο και σπρώχνουν εκεί τα πτώματά τους. Ανακουφίζεσαι σχεδόν όταν ανοίγεις το καπάκι και βλέπεις τον τόσο αφομοιωτικό βούρκο.
Αυτό είναι και διδακτικό ταυτόχρονα.
Όλοι οι ιστορικοί δολοφόνοι, μαζί με τους σύγχρονους απογόνους τους, μέσα στο απαίσιο σκοτείνιασμα, γονατιστοί, μ’ ένα κομμάτι από το σάβανό τους για ποδιά, σφουγγίζουν το έργο τους πένθιμα. Τους ακούς να ξύνουν τις πέτρες και να προσπαθούν να σβήσουν τα ίχνη από τις πράξεις τους. Ακούς τη σκούπα αυτών των βρικολάκων. Αναπνέεις την τεράστια αποσύνθεση των κοινωνικών καταστροφών. Βλέπεις στις γωνιές, κοκκινωπές ανταύγειες.
Τρέχει εκεί ένα νερό φρικτό που έχει νίψει χέρια ματωμένα..

Τίποτα δεν είναι πιο βρώμικο και πιο σιχαμερό από το υπόγειο που υπάρχει μέσα στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Τίποτα δεν ισοδυναμεί με τη φρίκη αυτής της πανάρχαιας κρύπτης της ψυχής μας. Καμιά ωραιοποίηση , κανένα μπογιάτισμα δεν ξεγελά όταν κοιτάξουμε μέσα σ’ αυτό το ρυμοτομημένο βάραθρο τους χαρακτήρες που ξεπέφτοντας έκρυψαν εκεί τις συνειδήσεις τους. Υπάρχουν εκεί μέσα λείψανα ζωικής ύλης, ένα κατακάθι έμμισθων εγκληματιών που αυτό πλέον ορίζει τα σύγχρονα ήθη και δημιουργεί ψευδαισθήσεις πως δεν γίνεται να ζήσουμε αλλιώς.
Η μορφή του ελεύθερου ανθρώπου πέρασε πλέον στη λήθη και οι νεότερες γενιές δεν θα τον γνωρίσουν ποτέ γιατί θα πιστεύουν πως ελεύθερος άνθρωπος είναι ο «αδρανής» πολίτης, ο υπάκουος, εκείνος που έκρυψε βαθιά στο υπόγειο τη συνείδησή του. Αυτό κατάφερε η δική μας ασυνείδητη γενιά που ελαφρά τη καρδία, έσκυψε το κεφάλι και πάνω στο σβέρκο της νομιμοποίησαν το έγκλημα, την αδικία, την απάτη και την κλεψιά.
Σε επιγραφή του εικοστού αιώνα πΧ. διαβάζουμε τη νουθεσία πως η γλώσσα είναι το σπαθί του ανθρώπου και ο λόγος του είναι πιο ανδρειωμένος από οποιαδήποτε μάχη. Ο σημερινός άνθρωπος που προσέχει το καπάκι του υπογείου του να είναι ερμητικά κλειστό, δεν έχει γλώσσα, έτσι ο λόγος του είναι ψεύτικος, ο αγώνας του εικονικός, το σπαθί του ξύλινο. Σαν ασυνείδητος που είναι, υπολογίζει τους κανόνες τιμής και τις αξίες της ζωής δίχως μπέσα. Δέχεται τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη με μια φρικιαστική στωικότητα που ξεπερνάει το αλόγιστο του τρελού που τον έχουν σε καταστολή. Το υπόγειο που κουβαλάει στην ψυχή του συντελεί σ’ αυτό το θαύμα κι από τις χαραμάδες του, χαμογελάει η αδιαφάνεια…

ΦΕΚ 2014 ΔΙΟΔΙΑ

Σε ΦΕΚ του 2014 είχε δημοσιευθεί η κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Υποδομών, κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη και Οικονομικών, κ. Γκίκα Χαρδούβελη, όπου χωροθετήθηκαν  οι νέοι σταθμοί διοδίων της Εγνατίας Οδού στους οποίους οι οδηγοί  καταβάλουν διόδια, σε συγκεκριμένα οδικά τμήματα και με συγκεκριμένες περιοχές χρέωσης. Tο ολοκληρωμένο αναλογικό σύστημα διοδίων της πρώην Κυβέρνησης ΣΑΜΑΡΑ – ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ στην Εγνατία Οδό θα εγκατασταθεί σταδιακά εντός του έτους 2017.

Τα διόδια στην Εγνατία:

* Τύρια (μεταξύ Νεοχωρίου - Σελλών) με περιοχή χρέωσης Ηγουμενίτσα - Δωδώνη, μήκους 60 χλμ.

* Παμβώτιδα (μεταξύ Παμβώτιδας - Αράχθου) με περιοχή χρέωσης Δωδώνη - Άραχθος, μήκους 32 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Απριλίου 2015.

* Μαλακάσι (μεταξύ Ανήλιου - Παναγιάς) με περιοχή χρέωσης Άραχθος - Παναγιά, μήκους 30 χλμ.

* Βενέτικο (μεταξύ Παναγιάς - Βενέτικου) με περιοχή χρέωσης Παναγιά - Κοζάνη, μήκους 80 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Νοεμβρίου 2015.

* Πολύμυλος (μεταξύ Κοζάνης - Βεροίας) με περιοχή χρέωσης Κοζάνη - Κλειδί, μήκους 84 χλμ.

* Μάλγαρα (μεταξύ Μαλγάρων - Αξιού) με περιοχή χρέωσης Κλειδί - Καλοχώρι, μήκους 24 χλμ.

* Θεσσαλονίκη (μεταξύ Ιωνίας - Ευκαρπίας) με περιοχή χρέωσης Καλοχώρι * Λαγκαδάς, μήκους 21 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Μαϊου 2016.

* Ανάληψη (μεταξύ Λαγκαδά * Προφήτη) με περιοχή χρέωσης Λαγκαδάς - Ρεντίνα, μήκους 51 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Ιανουαρίου 2016.

* Ασπροβάλτα (μεταξύ Ασπροβάλτας - Κερδυλίων) με περιοχή χρέωσης Ρεντίνα - Στρυμόνας, μήκους 29 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Ιανουαρίου 2016, σε απόσταση 25 χλμ από την Αμφίπολη.

* Μουσθένη (μεταξύ Μουσθένης - Ελευθερούπολης) με περιοχή χρέωσης Στρυμόνας - Αγίου Ανδρέα, μήκους 42 χλμ.

* Καβάλα (μεταξύ Αγίου Σύλλα - Άσπρων Χωμάτων) με περιοχή χρέωσης Αγ. Ανδρέας  - Χρυσούπολη, μήκους 40 χλμ που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Ιανουαρίου 2016.

* Ίασμος (μεταξύ Βαφαίικων - Ιάσμου) με περιοχή χρέωσης Χρυσούπολη - Ανατολική Κομοτηνή, μήκους 70 χλμ.

* Μεστή (μεταξύ ΒΙΠΕ Κομοτηνής - Μεστής) με περιοχή χρέωσης Ανατολική Κομοτηνή -Αρδάνιο, μήκους 90 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Νοεμβρίου 2015.

Επίσης, ορίζονται χωροθετούνται οι σταθμοί διοδίων σε πέντε κάθετους άξονες:

* Ιεροπηγή (μεταξύ Ιεροπηγής - Κρυσταλλοπηγής) με περιοχή χρέωσης Άργος Ορεστικό - Κρυσταλλοπηγή, μήκους 36 χλμ  με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2016

* Αλιάκμονας (μεταξύ Μικρόκαστρο - Αλιάκμονας) με περιοχή χρέωσης Καστοριάς (Δυτική Σιάτιστα) - Άργος Ορεστικό, μήκους 36 χλμ, με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2016

* Εύζωνοι (μεταξύ Πολύκαστρο - Εύζωνοι) με περιοχή χρέωσης Γέφυρα (Αγ. Αθανάσιος) - Εύζωνοι, μήκους 47 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Ιανουαρίου 2016

* Προμαχώνας (μεταξύ Ρούπελ - Σύνορα), με περιοχή χρέωσης Λευκώνας - Προμαχώνας, μήκους 47 χλμ, που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Απριλίου 2015

* Στρυμονικό (μεταξύ Ριζιανών - Στρυμονικού) με περιοχή χρέωσης Λαγκαδάς - Λευκώνας που ορίζεται να λειτουργήσει την 1η Ιανουαρίου 2016.