ΕΠΙ... ΔΙΟΔΙΩΝ

Επί ... διοδίων

Του Γιώργου Τσακίρη

Ως ένας από εκείνους που (ίσως πρώτος) έφεραν στη δημοσιότητα το ΦΕΚ Β’ 3086 της 17^ης Νοεμβρίου 2014, στο οποίο είχε δημοσιευθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση με Αριθμ. 6686 με τίτλο «Χωροθέτηση σταθμών διοδίων και καθορισμός τελών διοδίων στην Εγνατία Οδό και στους καθέτους άξονες αυτής» των υπουργών Οικονομικών (Γκ. Χαρδούβελη) & Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (Μ. Χρυσοχοίδη) και δημόσια επίσης είχε ταχθεί σε εκπομπή τοπικού τηλεοπτικού σταθμού, εναντίον της χωροθέτησης των διοδίων σε σημείο κοντά στην πόλη της Καβάλας, αισθάνομαι την ανάγκη να επισημάνω ότι εξακολουθώ να παραμένω αντίθετος στη χωροθέτηση μετωπικού σταθμού διοδίων στο συγκεκριμένο σημείο.

Το θεωρώ ως παντελώς ακατάλληλο, τόσο για τους λόγους που έχουν αναφερθεί, όσο και για την ασφάλεια όσων χρησιμοποιούν την Εγνατία Οδό και διέρχονται από το συγκεκριμένο σημείο, το οποίο (σύμφωνα με τον πίνακα χωροθέτησης) τοποθετείται στο 476^ο χλμ της οδού (συνημμένη φωτογραφία).

Το συγκεκριμένο σημείο βρίσκεται σε κατηφόρα με κλίση περίπου 6%, 2 περίπου χλμ πριν τον κόμβο του λιμανιού «Φίλιππος Β΄» (με κατεύθυνση προς Ξάνθη) και  μετά από διαδοχικές κατηφορικές στροφές, κάτι που καθιστά (κατά τη γνώμη μου) επικίνδυνο ακόμη και το σταμάτημα βαρέων οχημάτων για την πληρωμή διοδίων.

Κατά το παρελθόν και πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής του αυτοκινητόδρομου, όταν βαρέα φορτηγά οχήματα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους (με κατεύθυνση ανατολικά), έπρεπε να «βγουν» από την Εγνατία οδό στον κόμβο του λιμανιού «Φίλιππος Β’», έχω γίνει αυτόπτης μάρτυρας ατυχημάτων με εκτροπές και ανατροπές εκτός του αυτοκινητόδρομου μεγάλων φορτηγών, τα οποία «με αναμμένα» πλέον τα φρένα λόγω της παρατεταμένης χρήσης τους από τη μεγάλη κατηφόρα που είχε προηγηθεί (από τον Άγιο Σίλα μέχρι τον κόμβο του λιμανιού), δεν μπορούσαν να πάρουν ομαλά τη στροφή για την έξοδό τους από τον αυτοκινητόδρομο.

Διευκρινήσεις (για να ξέρουμε με ποιους -πρέπει να- μιλάμε), ή … έτσι για την ιστορία :

α) σύμφωνα με το νόμο 4233 με τίτλο «Eθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 22/29.01.2014, Άρθ.22), ο καθορισμός των θέσεων λειτουργίας των σταθμών διοδίων, το ύψος των επιβαλλομένων διοδίων τελών ανά κατηγορία οχημάτων και ανά σταθμό διοδίων, ο τρόπος είσπραξης κατά ΚΕΔΕ και ο χρόνος έναρξης είσπραξης των τελών, γίνεται με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (νυν Υποδομών και Μεταφορών). Κατά συνέπεια, αιτήματα, ψηφίσματα, συλλογές υπογραφών (ή ότι άλλο) τα οποία απευθύνονται προς οποιαδήποτε άλλη «κατεύθυνση» πλην των ως άνω αναφερομένων υπουργών ( πόσο μάλλον προς … ανύπαρκτα υπουργεία ! ), είναι άνευ αντικειμένου

β) ήδη με το ΦΕΚ Β’ 2316/10.08.2012, με την απόφαση 215/2012 της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων & Αποκρατικοποιήσεων, με τίτλο «Μεταφορά στην εταιρεία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κατά τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ Α΄ 152), και κατόπιν εισήγησης του υπουργού οικονομικών (τότε) κ. Στουρνάρα, στο ΤΑΙΠΕΔ «μεταβιβάζονται και περιέρχονται άνευ ανταλλάγματος :

i) το δικαίωμα της εταιρείας «Εγνατία Οδός Α.Ε.» για τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση α) του αυτοκινητοδρόμου Εγνατία Οδός (εφεξής: ο «Αυτοκινητόδρομος») και των παρόδιων αυτού εκτάσεων και β) των ακόλουθων κάθετων προς τον Αυτοκινητόδρομο οδικών αξόνων (εφεξής: οι «Κάθετοι Άξονες»): β.1) Ανισόπεδος Κόμβος (Α/Κ) Καστοριάς (Δυτ. Σιάτιστας) − Α/Κ Κορομηλιάς − Α/Κ Ιεροπηγής − Μεθοριακός Σταθμός Κρυσταλλοπηγής και β.2) Α/Κ Λαγκαδά/Σερρών −Μεθοριακός Σταθμός Προμαχώνα και

ii) το δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου για τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του Κάθετου Άξονα Α/Κ Χαλάστρας − Μεθοριακός Σταθμός Ευζώνων».

γ) στο ίδιο ως άνω ΦΕΚ, η Διυπουργική, την οποία αποτελούσαν οι τότε υπουργοί Οικονομικών κ. Στουρνάρας, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων κ. Χατζηδάκης, Περιβάλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής κ. Λιβιεράτος και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας κ. Βρούτσης,  για να λάβει αυτή της την απόφαση, επικαλείται (παρ.6) «Τις διατάξεις του άρθρου 2 παράγραφοι 4 και 5 του Ν. 3986/2011 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012−2015» (ΦΕΚ Α΄ 152)», (παρ. 7) «Το «Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων 2011−2015» του Πίνακα II, Κεφάλαιο Β του Ν. 3985/2011 «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012−2015» (ΦΕΚ Α΄ 151)» και (παρ. 8) «Το επικαιροποιημένο «Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων», το οποίο περιελήφθη ως Παράρτημα IV στο Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος που εγκρίθηκε με το άρθρο 1 παράγραφος 2 του Ν. 4046/2012 «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» (ΦΕΚ Α΄ 28)».

Τι αναφέρει η παρ.4 του Άρθρου 2 του Ν. 3986/2011 ;

Ότι «στο Ταμείο μεταβιβάζονται και περιέρχονται, χωρίς αντάλλαγμα: α) Κατά πλήρη κυριότητα, κινητές αξίες εταιρειών από αυτές που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995 (Α΄ 247)» β) Περιουσιακής φύσεως δικαιώματα, δικαιώματα διαχείρισης και εκμετάλλευσης, κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, άυλα δικαιώματα και δικαιώματα λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης υποδομών, που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995. γ) Κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή, ακίνητα που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 του άρθρου 6Α του ν. 2362/1995»

Το ότι η «Εγνατία Οδός ΑΕ» περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015, αναφέρεται ξεκάθαρα στον Πίνακα της Αιτιολογικής Έκθεσης του νομοσχεδίου (συνημμένη φωτογραφία).

Επανερχόμενος στην απόφαση 215/2012 της Διυπουργικής Επιτροπής (ΦΕΚ Β’ 2316/2012), θα πρέπει να θυμίσουμε την πρόβλεψη πως (παρ.3) «Η μεταβίβαση και περιέλευση των Δικαιωμάτων, καθώς και τυχόν δικαιωμάτων της παραγράφου 2 της παρούσας στο Ταμείο (ΤΑΙΠΕΔ), πραγματοποιείται με σκοπό την περαιτέρω παραχώρηση αυτών − εν όλω ή εν μέρει – από το Ταμείο σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, δυνάμει σχετικής σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών», μην παραλείποντας να αναφέρουμε ότι η παρ.2 του Άρθρου 1 του Ν.3986/2011 ξεκαθαρίζει πως «Το προϊόν αξιοποίησης χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας …»

Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε την πρόβλεψη της παρ.5 της (ως άνω) απόφασης πως «Προς το σκοπό της εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, και για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του Αυτοκινητοδρόμου και της εξυπηρέτησης των χρηστών, η εταιρεία «Εγνατία Οδός Α.Ε.» εξακολουθεί να εισπράττει τα πάσης φύσεως έσοδα από την εκμετάλλευση του Αυτοκινητοδρόμου και των παρόδιων αυτού εκτάσεων, μέχρι την έναρξη της ισχύος της σύμβασης παραχώρησης της παραγράφου 3 της παρούσας». Κατά συνέπεια, μπορεί μεν η εταιρία «Εγνατία Οδός ΑΕ», να «ανήκει» πλέον στο ΤΑΙΠΕΔ, τα έσοδα όμως των διοδίων (και μέχρι την παραχώρησή της σε τρίτο), εξακολουθεί να τα εισπράττει η ίδια (και να τα αποδίδει βεβαίως στην ιδιωτική τράπεζα -εκτός αυτών από τα διόδια Μαλγάρων & Ακτίου- για την εξόφληση του ομολογιακού δανείου που είχε πάρει το 2006) 

Με απλά λόγια όμως, τι σημαίνουν οι ως άνω (δυσνόητες μερικές φορές) αναφορές ;

Πολύ απλά ότι η παραχώρηση της εταιρίας «Εγνατία Οδός ΑΕ» στο ΤΑΙΠΕΔ και η περαιτέρω παραχώρηση αυτής «από το Ταμείο σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος …», ήταν και εξακολουθεί να είναι υποχρέωση της χώρας με βάση το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015, το οποίο συνδέθηκε νομοθετικά (και άμεσα) με την υπογραφή του Ν.4046 με τίτλο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Mνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» (ΦΕΚ Α’ 28/14.02.2012), δηλαδή … του 2^ου Μνημονίου.

Μπορεί βέβαια η εν λόγω … αξιοποίηση να μην έγινε μέσα στα προβλεπόμενα χρονικά περιθώρια που όριζαν οι νόμοι που είχαν τότε ψηφιστεί, όπως προβλεπόταν στην παρ.14 της απόφασης 215/2012 της Διυπουργικής, η οποία ανέφερε πως η Επιτροπή έλαβε υπ΄ όψιν της «Το γεγονός ότι ο αυτοκινητόδρομος Εγνατία Οδός περιλαμβάνεται στα προς αξιοποίηση περιουσιακά στοιχεία του Προγράμματος Αποκρατικοποιήσεων 2011−2015, ενώ σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελληνική Δημοκρατία και κατά τα οριζόμενα στο επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Ν. 4046/2012 η έναρξη της διαδικασίας αξιοποίησης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο έως το τέλος του α’ εξαμήνου του τρέχοντος έτους», εν τούτοις, η άμεση σύνδεση όμως μεταξύ των υποχρεώσεων της χώρας από την υπογραφή του 2^ουΜνημονίου και της παραχώρησης «από το Ταμείο (ΤΑΙΠΕΔ) σε τρίτο έναντι οικονομικού ανταλλάγματος …», της Εγνατίας Οδού, είναι δεδομένη.

Επανερχόμενος στο ΦΕΚ Β’ 3086 του Νοεμβρίου 2014, με το οποίο χωροθετήθηκε το σύνολο των σταθμών διοδίων της Εγνατίας Οδού και των κάθετων σε αυτή αξόνων, να σημειώσουμε ότι στο Άρθρο 4, προβλέπεται ότι «Σε πρώτη φάση οι σταθμοί διοδίων που αντιστοιχούν στις περιαστικές περιοχές Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Ιωαννίνων (Παμβώτιδας) θα λειτουργήσουν με ειδικό σύστημα αναλογικής χρέωσης (rebate), μέθοδος με την οποία η χρέωση των οχημάτων που διαθέτουν πομποδέκτη (ηλεκτρονικοί χρήστες) θα γίνεται απολύτως αναλογικά και οι χρήστες αυτοί θα χρεώνονται μόνο για την απόσταση που διανύουν». Κάτι που φυσικά … μένει να αποδειχθεί, μιας και τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας.

Μέχρι τότε όμως, η κύρια προσπάθεια όλων, θα πρέπει (κατά τη γνώμη μου) να εστιαστεί στην διαφορετική χωροθέτηση των διοδίων, σε σημείο αρκετά ανατολικότερα από το (εντελώς λανθασμένο για τους λόγους που προανέφερα) 476^ο χλμ, το οποίο ορίζει ο ανωτέρω νόμος.

Λαμβάνοντας λοιπόν υπ’ όψιν ότι :

• η ικανοποίηση της απαίτησης που περιλαμβάνεται στο Άρθρο 4 του ΦΕΚ Β' 3086/2014 ότι «Σε πρώτη φάση οι σταθμοί διοδίων που αντιστοιχούν στις περιαστικές περιοχές Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Ιωαννίνων (Παμβώτιδας) θα λειτουργήσουν με ειδικό σύστημα αναλογικής χρέωσης (rebate), μέθοδος με την οποία η χρέωση των οχημάτων που διαθέτουν πομποδέκτη (ηλεκτρονικοί χρήστες) θα γίνεται απολύτως αναλογικά και οι χρήστες αυτοί θα χρεώνονται μόνο για την απόσταση που διανύουν», κρίνεται ως εξαιρετικά επισφαλής
• τα μήκη των περιοχών χρέωσης (σύμφωνα με τον πίνακα του Παραρτήματος Ι του ΦΕΚ Β' 3086) μεταξύ όλων των προηγουμένων σταθμών διοδίων, κυμαίνονται από τα 21 έως και τα 59 χιλιόμετρα, ενώ μεταξύ του προβλεπόμενου σταθμού διοδίων στην Καβάλα και του αμέσως επόμενου (αυτού του Ιάσμου) είναι στα 70 χιλιόμετρα
• στο 486^ο χλμ και στον αριστερό κλάδο του αυτοκινητοδρόμου, έχει προβλεφθεί και έχει δημοπρατηθεί (στις 12-12-2011 (!) και με ανάδοχο την εταιρία «ΙΟΝΙΟΣ ΑΕ») η δημιουργία Σταθμού Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων (Σ.Ε.Α. Καρβάλης)
• ο ανισόπεδος κόμβος Χρυσουπόλεως βρίσκεται στο 496^ο χλμ του αυτοκινητοδρόμου
• ο ανισόπεδος κόμβος Βανιάνου (Νέστου) βρίσκεται στο 515^ο χλμ του αυτοκινητοδρόμου

θεωρώ ότι, μπορεί μεν η προσπάθεια για την πλήρη κατάργηση της εγκατάστασης σταθμού μετωπικών διοδίων στην Καβάλα, να αποτελεί ένα θεμιτό και δίκαιο αντικείμενο αγώνα της τοπικής κοινωνίας, η μετακίνηση της χωροθέτησης, όμως, αυτού του σταθμού από το 476^ο χλμ, σε περιοχή μεταξύ του 500^ου και του 505^ου χλμ του αυτοκινητοδρόμου (συνημμένη φωτογραφία), περίπου δηλαδή 24 έως 29 χλμ ανατολικότερα, αποτελεί μία πρόταση η οποία μπορεί να συζητηθεί, σε περίπτωση που το αίτημα για την πλήρη κατάργησή του, δεν μπορεί να ευοδωθεί.

Το άρθρο είναι του Τσακίρης Γιώργος