ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ - Ακερσεκόμης

 

 

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ 

Γράφει η συγγραφέας και αρθρογράφος  Ηρώ Καραμανλή

Ο τρομακτικός Πύθων με τα δέκα χέρια και τα τέσσερα μάτια, ήταν μυθικό τέρας με σώμα φιδιού, φρουρός του μαντείου των Δελφών και της ιερής πηγής, προστάτης της μητέρας του της Γαίας. Η ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι γεννήθηκε από τις λάσπες που άφησε πίσω του ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα με τον οποίο ο Δίας τερμάτισε τον χρυσό αιώνα. Το τέρας σκότωνε ζώα, θόλωνε τα ιερά νερά, τρόμαζε τις Νύμφες και έσκαβε την εύφορη κοιλάδα της Κρίσας. Όταν μάλιστα ήταν πολύ μανιασμένος, στραγγάλιζε και κατάπινε τους ανήμπορους κατοίκους. Ήταν δε, τόσο δυνατός και ευκίνητος – είχε σώμα φιδιού – που κανείς δεν κατάφερε να τον σκοτώσει. Κάποια στιγμή αναφέρθηκε σε ένα χρησμό ο θάνατός του που θα προερχόταν  από έναν γιο της Λητώς. Έτσι, όταν η Λητώ έμεινε έγκυος από το Δία, ο Πύθωνας με τη συνεργασία της Ήρας που ζήλεψε από την απιστία του άντρα της, προσπάθησε να τη σκοτώσει. Την προστάτεψε ο Δίας δίνοντάς τη στον αδελφό του Ποσειδώνα. Εκείνος την έκρυψε στο νησί Ορτυγία και κατόπιν το κάλυψε με κύματα και νέφη.

Η ΛΕΞΗ

Ακερσεκόμης, ο

Αρχαία λέξη, σύνθετη που αποτελείται από το στερητικό «α», το ρήμα «κείρω» (κόβω, κουρεύω, μτφ. καταπονώ, καταστρέφω, αφανίζω)  και το ουσιαστικό «κόμη» (μαλλιά). Σημαίνει «ο έχων την κόμην μη κεκαρμένην», αυτός που δεν έχει κόψει τα μαλλιά του, ο παντοτινά νέος (επειδή οι νεαροί  Έλληνες δεν έκοβαν τα μαλλιά τους μέχρι να γίνουν να ενηλικιωθούν και να γίνουν άντρες). Το αρχαίο ρήμα «κείρω» δεν χρησιμοποιείται πλέον σήμερα αλλά στο καθημερινό μας λεξιλόγιό  βρίσκονται ομόρριζες λέξεις όπως : ακαριαία, κορμός, κουρά, κούρεμα, κούρος, κόρη, κούραση, ίσως καιρός, κλπ.

Η Λητώ γέννησε τον Απόλλωνα κάτω από το μοναδικό δέντρο που υπήρχε στην Ορτυγία με φρικτούς πόνους από την κατάρα της Ήρας. Μόλις γεννήθηκε, η Θέμιδα έσταξε στο στόμα του νέκταρ και αμβροσία και αμέσως το βρέφος άρχισε να μεγαλώνει, έσκισε τα σπάργανα κι έγινε άντρας. Σε τέσσερις ημέρες σκότωσε τον Πύθωνα με τα βέλη που του είχε χαρίσει ο Ήφαιστος και  φύλαξε τα κόκκαλα του τέρατος μέσα  στο Μαντείο των Δελφών. Σύμφωνα με κάποιες εκδοχές, ο Απόλλωνας εξαγνίστηκε στα νερά των Τεμπών και κάθε οκτώ χρόνια καθιέρωσε νεκρικούς αγώνες, τα γνωστά «Πύθια» στους Δελφούς για να θυμίζει τον θάνατο του τρομακτικού Πύθωνα.

 Ο Απόλλωνας υπήρξε πάντα νέος. Ένα από τα πολλά  επίθετα που κοσμούν το όνομά του είναι «Ακερσεκόμης» (αυτός που δεν κόβει τα μαλλιά του). Και πράγματι στις αρχαίες αγγειογραφίες ο Αγυιεύς, Άναξ, Δελφίνιος, Φοίβος, Ιατρομάντης, Ακερσεκόμης Απόλλωνας, εικονίζεται με μακριά μαλλιά και σπάνια εμφανίζεται γενειοφόρος.

Σε ένα απόσπασμα του Αιμιλιανού αναφέρεται η εξής ιστορία :  Ένας άντρας από τη Χίο πήγε στη Σπάρτη για να δει τους Άρχοντες και να τους μιλήσει για τον τόπο του. Ήταν ηλικιωμένος και πριν τους συναντήσει, έβαψε μαύρα τα μαλλιά του που είχαν γκριζάρει γιατί πίστευε ότι θα ήταν πιο ευπρεπής και θα έκανε μεγαλύτερη εντύπωσε. Αφού τους είπε αυτά που ήθελε, σηκώθηκε όρθιος ο Αρχίδαμος και είπε, «τι καλό θα μπορούσε να πει ένας άνθρωπος, ο οποίος, το ψεύδος όχι μόνο στην ψυχή αλλά και επί της κεφαλής το περιφέρει;» !

 (Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΡΩΙΝΗ, Δευτέρα31-1-22)

ΠΗΓΕΣ

ΟΒΙΔΙΟΣ,  ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

ΛΕΞΙΚΟ LIDDELL & SCOTT

ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, Γ.

Ο ΕΝ ΤΗ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ, ΑΝΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ