ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ - Ξύναιμος

 

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ

Γράφει η συγγραφέας και αρθρογράφος  Ηρώ Καραμανλή

 Οι ειδικοί επιστήμονες μάς έχουν βεβαιώσει ότι ο άνθρωπος ήταν προορισμένος να αναπτύξει τη γλώσσα και την ομιλία του αφού ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλός του διαθέτει όργανα γι’ αυτό το σκοπό, τα κέντρα του λόγου. Μόλις τον 19 ο αιώνα ο Γερμανός Νευρολόγος – Ψυχίατρος Καρλ Βέρνικε διαπίστωσε πως ο λόγος γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας σε ένα σημείο στο πίσω μέρος του εγκεφάλου, πίσω από τον ακουστικό φλοιό, ο οποίος επεξεργάζεται τους ήχους. Το μέρος αυτό του εγκεφάλου πήρε το όνομα τού επιστήμονα  και καλείται «περιοχή τού Wernicke». Αυτά μέχρι το 2010 που οι επιστήμονες του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Τζόρτζτάουν με επικεφαλής τον Δρ Τζόζεφ Ραουσέκερ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κέντρο του λόγου στην πραγματικότητα βρίσκεται τρία εκατοστά πιο κοντά στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, στον αριστερό κροταφιαίο λοβό, μπροστά και όχι πίσω από τον ακουστικό φλοιό. Αν αναρωτιέστε πόση σημασία έχει αυτή η ανακάλυψη, απαντώ τεράστια σημασία αφού θα επιτρέψει πιο αποτελεσματική  αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων ή άλλων εγκεφαλικών βλαβών που προκαλούν διαταραχές στο λόγο.

 Το απίθανο σε όλη αυτή την ιστορία είναι πως πριν 2.500 χρόνια ο Ευριπίδης είχε πει : «ο Θεός… πρώτον μεν έθεσε εντός μας σύνεσιν και έπειτα έδωσε ως αγγελιοφόρον την γλώσσαν…».  Κι όταν λέει «έθεσε μέσα μας την σύνεση», δεν μιλάει αόριστα για πράγματα που ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας αλλά ότι ο άνθρωπος γεννιέται με τα ειδικά εκείνα όργανα (κέντρα λόγου) που αργότερα θα τον βοηθήσουν να αναπτύξει την ομιλία.

Η ΛΕΞΗ

Ξύναιμος, ο,η (επίθ.) το -ον

Ξύναιμος και σύναιμος (ξυν αντί του συν) είναι αρχαία, σύνθετη λέξη και προέρχεται από την πρόθεση συν και το ουσιαστικό αίμα. Σημαίνει, αυτός πού έχει ίδιο αίμα με κάποιον άλλο, συγγενής εξ αίματος, όμαιμος. Ο Σοφοκλής στα έργα του αναφέρει συχνά τη λέξη : «νεῑκος ξύναιμον» η μεταξύ συγγενών έχθρα, «Ζεὺς ξύναιμος» ο προστάτης τής συγγένειας Ζευς, και «οἷς ὁμόθεν εἶ καὶ γονᾷ ξύναιμος, οἵα Χρυσόθεμις ζώει καὶ  Ἰφιάνασσα» που είστε μαζί μια γενιά κι ένα αίμα, τη Χρυσόθεμη και την Ιφιάνασσα.

Ξύναιμος και Σύναιμος ονομαζόταν ο Δίας με την έννοια του προστάτη των συγγενικών δεσμών και κυρίως της αδελφικής σχέσης. Σχετικά με το Δία, έχω συγκεντρώσει από αναφορές αρχαίων κειμένων,  τετρακόσια ενενήντα εννέα επίθετα που συνοδεύουν το όνομά του. Aγαμέμνων, Aιθίοψ, Bασιλεύς, Γενέτωρ, Δαμασκηνός, Eιρηναίος, Νικηφόρος, Άφθιτος (άφθαρτος), Ύψιστος, Σωτήρ,  Yπέρτατος, Κύδιστος («Ζεῡ κύδιστε μέγιστε», Ομ. Ιλ.), είναι μερικές από τις λέξεις που χρησιμοποίησαν οι πρόγονοί μας πριν τρεις και τέσσερις χιλιάδες χρόνια για να λαμπρύνουν το όνομα του μυθικού Θεού, του Δία. Διαπιστώνουμε εν τέλει, πως η γλώσσα δεν αποκαλύπτει μόνο την ιστορία, τις ρίζες και τη διαδρομή ενός λαού μέσα στο χρόνο αλλά αναδεικνύει την ιδιοσυγκρασία, τον πολιτισμό και τις κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές πτυχές του βίου του μέσω της έκφρασης του προφορικού αλλά κυρίως του γραπτού λόγου.

Η ελληνική γλώσσα ως θεμέλιος λίθος του αρχαίου πνεύματος, είναι η βάση που επάνω της στηρίχθηκε η διάπλαση και η εξέλιξη του πολιτισμένου κόσμου. Δεν είναι τυχαίο πως το ελληνογενές λεξιλόγιο στα ξένα λεξικά είναι μεγαλύτερο σε κάθε νέα έκδοση καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ελληνικών λέξεων. Η εύκαμπτη γλώσσα μας καθιστά την σύνθεση νέων όρων,  στα ξένα λεξιλόγια, κατανοητή αλλά κυρίως ακριβέστατη.   Γι’ αυτό δεν σταμάτησε ο δανεισμός των ελληνικών λέξεων και ούτε θα σταματήσει ποτέ…!     

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, ΙΚΕΤΙΔΕΣ, ΣΤ. 201

ΣΟΦΟΚΛΗΣ, ΗΛΕΚΤΡΑ

ΕΠΙΤΟΜΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΔΑ Ή ΣΟΥΙΔΑ

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «ΗΛΙΟΥ» - «Ο ΜΥΘΙΚΟΣ ΘΕΟΣ ΖΕΥΣ» 

 Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα "Πρωινή" στις 6-12-2021