ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ - Μνήστις

 

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ - Μνήστις

Γράφει η συγγραφέας Ηρώ Καραμανλή

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε πει  ότι στο τέλος δεν θυμόμαστε τα λόγια των εχθρών μας, αλλά τη σιωπή των φίλων μας. Θλιβερά τα λόγια του αλλά αληθινά! Και η θύμηση, η μνήμη δηλαδή, είναι το σπουδαιότερο εργαλείο του εγκεφάλου μας. Όταν αγοράζουμε έναν υπολογιστή η μνήμη του (Ram) είναι κενή όπως η μνήμη του νεογέννητου βρέφους. Η διαδικασία της ανθρώπινης μνήμης και ενός υπολογιστή είναι ακριβώς ίδια. Κωδικοποίηση ή Εγγραφή, Αποθήκευση, και Ανάκτηση. Αυτοί πού δεν χρησιμοποιούν την Ανάκτηση επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη. Η ανθρώπινη μνήμη έχει διαβαθμίσεις, γι’  αυτό λέμε για κάποιον ότι έχει μνήμη χρυσόψαρου ενώ για κάποιον άλλο ότι έχει μνήμη ελέφαντα.

Ο Παυσανίας αναφέρει ότι οι Τιτανίδες ή Απολλωνίδες κόρες του Ουρανού και της Γαίας, Μνήμη, Μελέτη και Αοιδή, ήταν οι αρχαιότερες Μούσες και ότι από τη Μνήμη ή Μνημοσύνη, αφού είχε συνευρεθεί ερωτικά με τον Δία, γεννήθηκαν κατόπιν οι  γνωστές εννέα Μούσες. Ο Εφιάλτης και ο Ώτος, γιοί του Αλωέα,  είχαν αφιερώσει τον Ελικώνα  ως τόπο κατοικίας τους.  Με αυτή την τριαδική υπόσταση, η Μνήμη, η Μελέτη και η Αοιδή, λατρεύονταν στη πόλη Άσκρη τής Βοιωτίας, στο Μαντείο των Δελφών και στη Σικυώνα. Σε ζωγραφικές παραστάσεις αρχαίων αγγείων η Μνήμη κρατάει βάρβιτο, η Μελέτη λύρα και η Αοιδή αυλό. Στην ποίηση χρειάζεται ο συνδυασμός του τραγουδιού, της μνήμης και της μελέτης, γι’ αυτό οι τρεις Μούσες παρουσιάζονται  και ως προστάτιδες της ποιητικής τέχνης.

 

Η ΛΕΞΗ

Μνῆστις, η

Μνήστις είναι η μνήμη, η ανάμνηση, η ενθύμηση, η  μνεία, η προσοχή, η φήμη.  Αρχαία λέξη που προέρχεται από το ρήμα  μνάομαι –ώμαι (μνηστεύομαι). Από το ίδιο ρήμα παράγεται και η μνήστρια (προξενήτρα), μνηστεία, μνηστήρ, μνηστός (σύζυγος νόμιμος), κα. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια (Ν’ 280) αναφέρει : «ουδέ τις ημίν δόρπου μνήστις έην».   

Η Μούσα Μνημοσύνη αντιπροσώπευε επίσης και την μνήμη από την οποία  οι βασιλείς και οι ποιητές ελάμβαναν τις δυνάμεις του εξουσιαστικού τους λόγου. Σήμερα οι επιστήμονες ισχυρίζονται πως σ’ ένα  μόριο ύλης είναι καταγεγραμμένη η ιστορία του σύμπαντος όπως ακριβώς καταγράφεται ο βίος και η πολιτεία του κάθε ανθρώπου σε ένα μόριο του εγκεφάλου του.

Η μνήμη μας είναι σημαντική για μια καλή και ποιοτική ζωή. Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Cell Reports, οι ερευνητές του Χάρβαρντ συστήνουν μικρές παύσεις μέσα στο χρόνο που εξασκούμε  μια νέα δεξιότητα. Εάν θέλουμε  λοιπόν να αφομοιώσουμε  αποτελεσματικά νέες πληροφορίες, πρέπει να φροντίσουμε ώστε να κάνουμε αρκετά διαλείμματα  για να δώσουμε  χώρο στον εγκέφαλό μας να αφομοιώσει αποτελεσματικά τις νέες πληροφορίες. Μέγιστο πρόβλημα της ποιοτικής ζωής του ανθρώπου είναι η απώλεια της μνήμης του και αποτελεί το κυριότερο σύμπτωμα της Άνοιας.  Ένα από τα πρώτα ύποπτα σημάδια, είναι οι διαταραχές της πρόσφατης μνήμης, για παράδειγμα η επανάληψη της ίδιας ερώτησης και μάλιστα πολλές φορές και όσο προχωράει η νόσος, η απώλεια της μνήμης γίνεται εντονότερη και πιο πολύπλοκη. Μία νόσος – τέρας που κατασπαράζει τον ίδιο τον ασθενή και τον μετατρέπει σε άβουλο πλάσμα δημιουργώντας παράλληλα ψυχικό κλονισμό στους αγαπημένους του που τον πενθούν  ζωντανό ακόμη ενώ κατ’ ουσίαν τον έχουν χάσει. Και το πρόβλημα εντείνεται αφού οι επιστημονικές κοινότητες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια και οι προσεγγίσεις τους στη θεραπεία έχουν αποβεί μέχρι στιγμής άκαρπες. Ωστόσο, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, η προσεκτική και υγιεινή διατροφή, η νοητική άσκηση και η κοινωνικοποίηση, είναι παρεμβάσεις πρόληψης που όχι μόνο μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου αλλά επιβραδύνουν την εξέλιξή της. Προσοχή λοιπόν, αν η τροφή είναι απαραίτητη για το ζειν, η μνήμη μας είναι ταμείο εγγυοδοσίας για το ευ ζειν.

 

ΠΗΓΕΣ

ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΑΝΟΙΑ, MARTIN N. CHRISTOPHER, ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗΣ

ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ Ή ΣΟΥΔΑ

(Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα ΠΡΩΙΝΗ ατις 21/3/2022)